හෙන්රි පේදිරිස්

හෙන්රි පේදිරිස් කියන්නෙ කවුද?

• ලංකාවෙ සල්ලිකාර ඉහළ පැළැන්තියේ පවුලක තරුණයෙක්
• බ්‍රිතාන්‍ය ප‍ාලන සමයේ කොළඹ නගර ආරක්ෂක බලමුළුවේ (Colombo Town Guard) නිලධාරියෙක්
• 1915 සිංහල-මුස්ලිම් කෝලාහලය වෙලාවෙදි ගැටුම් කිහිපයක් අවි බලයෙන් නැතුව සාකච්ඡාවෙන් ග‍ොඩ දාපු කෙනෙක්
• ඒ කරුණ උපයෝගී කරගෙන ඔහුගේ විරුද්ධවාදීන් විසින් බොරු පැමිණිලි යටතේ රාජ්‍ය ද්‍රෝහි‍යකු ලෙස නම් කර හමුදා අධිකරණයකින් වරදකරු කර වෙඩි තබා ඝාතනය කරන ලද නිලධාරියෙක්
• ඒ හේතුව නිසාම ලංකාවේ නිදහස් ව්‍යාපාරයේ වැදගත් තැනක් හිමි කර ගත්ත චරිතයක්
  

(වැඩි විස්තර මේ විකියෙන්)

ඒත් මම මේ කියන්න ආවෙ ඒ ගැන නෙවෙයි. ඒ කියන්නෙ හෙන්රි ප‍ේදිරිස් කියන පුද්ගලයා ගැන නෙවෙයි. කොළඹ හැව්ලොක් ටවුමේ ඔහුගේ ප්‍රතිමාව අසලම පිහිටා තියෙන ඔහුගේ නමින් නම් කර තිබෙන ක්‍රීඩාංගණය ගැන. හරියටම කිව්වොත් ඒ ක්‍රීඩාංගණය හා බැඳිච්ච මගේ පළවෙනි ජොබ් එකේ අමතක නොවන කාල පරිච්ඡේදයක් ගැන.

"ගම්ලත්... ඔයාව තමයි හෙන්රි පේදිරිස් ප්‍රොජෙක්ට් එකේ සයිට් ඉංජිනියර් කරන්න ඉන්නෙ... මේ සතියෙම ගිහින් තැන බලාගන්න... ඩ්‍රෝවිං ටිකත් රෙඩි වෙයි ඉක්මණටම... ආමි එකෙන් සයිට් එක ක්ලියර් කරල දුන්න ගමන් වැඩ පටන් ගන්න ඕනි... ඒකට ප්ලෑන් එකක් හදන්න... හදල මගෙත් එක්ක ඩිස්කස් කරන්න..."

ඔන්න මගෙ ඇපොයින්ට්මන්ට් එක.

ඉතින් කිව්ව විදියට මාත් ගියා සයිට් එක බලන්න. හැව්ලොක් පාර අයිනෙම තිබුණ පරණ පැවිලියන් එක කඩල එතන අලුතෙන් බාස්කට්බෝල් කෝට් එකක් එක්ක පැවිලියන් එකක් හදන්න තමයි තිබුණෙ. කෝට් එක ආමි එකෙන්. පැවිලියන් එක අපෙන්.

ඒක හදන අතරෙ එහා පැත්තෙ ලොකු ග්‍රවුන්ඩ් එකේ හැමදාම මොකක් හරි ඉස්කෝලෙක ස්පෝට්ස්මීට් එකක්. අවුරුද්දෙ පළවෙනි වාරෙ නිසා. කොළඹ ඉස්කෝල ගොඩකට තමන්ගෙම කියල පිට්ටනියක් නැති බව මම දැනගත්තෙ ඒකෙන් තමයි.

ආමි එකෙන් සයිට් එක ක්ලියර් කරල වල ගොඩැලි නැති වෙන්න අලුතෙන්ම පස් පුරවල දුන්නට පස්සෙ සයිට් එක මෙන්න මේ වගේ.

පිරවූ නැවුම් පස...

අයියෝ ඉතින් ආකිටෙක්ගෙ ඩිසයින් එකට ස්ට්‍රක්චරල් ඉංජිනියර් එයාගෙ ඩිසයින් එක කරල දුන්නම මට ඒක මෙතන හදන්නනෙ තියෙන්නෙ. හැබැයි වැඩේ ඒ තරම් සිම්පල් වගේ හිතුණෙ මට අත්දැකීම් නැති නිසා කියල තේරුම් ගන්න ඒ හැටි දවසක් ගියෙ නෑ.

වැඩට ඕනි කරන බඩු ගේන්න, ලේබර්ස්ලා හොයා ගන්න, උන්ට ඉන්න වෙනම තැන් හදල දෙන්න, බඩු ටික හොරුන්ගෙනුයි සයිට් එකේම වැඩ කරන උන්ගෙනුයි ආරක්ෂා කරගන්න, ප්‍රෝග්‍රෑම් එකට අනුව ප්‍රොග්‍රෙස් පෙන්නන්න, වැටේ කොලිටි එක අඩු නොවෙන්න වග බලා ගන්න, ඩිරෙක්ට් ලේබර්ස්ලගෙන් උපරිම අවුට්පුට් එක ගන්න, සබාල එක්ක කෝඩිනේට් කරල උන්ගෙන් වැඩ ටික කරගන්න, ආදී වශයෙන් මෙකී නොකී වැඩ කොච්චරක්ද.

ඒ මදිවට මට සුපවයිසර් කෙනෙකුත් නෑ, එස්කේ කෙනෙකුත් නෑ, සයිට් කියුඑස් කෙනෙකුත් නෑ, පෙටි කෑෂ් කරන්න කෙනෙකුත් නෑ, මොකෙක්වත් නෑ. අන්තිමට වැඩ බලන්නෙත් මම, බඩු ඉෂූ කරන්නෙත් මම, වැඩ වල රෙකෝඩ් තියා ගන්නෙත් මම, ලේබර් ඇටෙන්ඩන්ස් බලන්නෙත් මම, උන්ට ඩේලි එක්ස්පෙන්ස් වලට සල්ලි අරන් යන්නෙත් මම, හැමදාම හම්බ වෙච්ච ගානයි වියදම් වෙච්ච ගානයි බැලන්ස් කරන්නෙත් මම. කොටින්ම දේවාලයේ දෙයියොත් මම, කපුවත් මම, ආතුරයත් මමම තමයි.

ඔය අතරෙ එක එක ස්ටේජ් වලදි සයිට් එක තිබුණ හැටි තමයි මේ.

ස්ට්‍රිප් ෆුටින් එක දාන්න කැපුව හැටි...

අවුරුද්දට ගම්බිම් වල යන්න කලින් ස්ට්‍රිප් එක දාලයි ගියේ...

කොන්ක්‍රීට්...

තවත් කොන්ක්‍රීට්...

තව තවත් කොන්ක්‍රීට්...

තව තව තවත් කොන්ක්‍රීට්...

ඔය අස්සෙ පොඩි පොඩි වැරදි වුණාම ඒව හදන්නත් එපැයි...

කොහොම වුණත් වැඩ එකින් එක කෙරිල ඉවර වෙන කොට ෆයිනල් ප්‍රොඩක්ට් එක ග්‍රවුන්ඩ් එකේ ටිකින් ටික හැදෙන කොට හිතට පුදුම සතුටක් දැනෙනව. ඔය විදියට මගක් දුර කරගෙන ආවම පැවිලියන් එක මෙන්න මේ ‍වගේ ඔන්න.

දැන් නම් පැවිලියන් එකක ලුක් එකක් තියෙනව නේද...

වැඩේ ඉවරයක්ම කරල බාර දීල යන්න තරම් මට වාසනාවක් නැති වුණත් අදටත් ඉඳල හිටල හැව්ලොක් පාරෙන් යද්දි මෙන්න මේ වගේ පේන කොට අමුතුම හැඟීමක් දැනෙනව මට.

ඇත්තටම මේක මගෙ සයිට් එකක් වෙලා තිබුණ කියල හිතාගන්නත් බෑ... (ගත්තෙ මෙතනින්)

ආ... කියන්න අමතක වුණා. පහුගිය කාලෙ ආපු කොස්තාපල් පුඤ්ඤසෝම ෆිල්ම් එකේ අර අන්කල් කෙනෙක් කලිසම නැතුව යන සීන් එකක් තියෙන්නෙ බස් හෝල්ට් එකක් ගාව. අන්න ඒකෙ හොඳට පේනව මගෙ සයිට් එක. අපරාදෙ. ඒ කාල‍ෙ දන්නව නම් ෆිල්ම් එකක් එතන ෂූට් කරනව කියල මාත් මූණ ඔබා ගන්නව කොහොම හරි.

පාවෙන කඩේ සහ කොළඹ කාක්කෝ

මම කාක්කෙක්. හැබැයි නිකම්ම කාක්කෙක් නෙවෙයි. කොළඹ කාක්කෙක් හරිය.

අපි ඉතින් අතනිනුයි මෙතනිනුයි හැම තැනින්ම අහුවෙන ජරාවක් කාල ජීවිතේ ගැට ගහගත්ත අහිංසක කාක්කොනෙ. මොකෝ කොළඹ කියල අපට සුපිරි කෑම ලැබෙන එකක්යැ.

ඒත් දැන් කොළඹ සෑහෙන්න වෙනස් වෙලානෙ. ජරාවට තිබුණ තැන් ගොඩක් දැන් ලස්සන වෙලා. ඉස්සර ව‍ගේ නෙවෙයි දැන් කොළඹ‍ට එන මිනිස්සුන්ට වුණත් බලන්න යන්න, විවේකයක් ගන්න, කන්න බොන්න කොච්චර තැන් තියෙනවද. ඕවයින් ඔය අන්තිමට කියපු තැන් තමයි අපට ගොඩක්ම වැදගත්. මොකද අපි ඉතින් මිනිස්සු කාල ඉතුරු වෙච්ච දෙයක් කාල ඉන්න කාක්කොනෙ.

ඉතින් කොළඹ අපට දැන් හොඳට කන්න අලුත්ම තැනක් ලැබිල තියෙනව. පිටකොටුවෙ ප‍ාවෙන කඩේ. මේ දවස් ටිකේ සෙට් එකත් එක්ක මම එතනම තමයි ඉන්නෙ. මොකද ඉතින් දවසකට දෙනෝදාහක් මිනිස්සු ගැවසෙන පිටකොටුවෙ හොඳට කෑමක්වත් කන්න කියල මිනිස්සුන්ට තියෙන තැන නිසා කොයි වෙලෙත් කෑම කන්න එන මිනිස්සුන්ගෙන් අඩුවක් නෑනෙ මෙතන.

මෙතන තමයි අපේ තැන...  (ගත්තෙ මෙතනින්)

හැබැයි ඉතින් මෙතන මිනිස්සුන්ට කාල ඉතුරු වෙන කෑම දාන්න වෙනම භාජනත් තියල හැම ගහකම බෝඩ් එකකුත් ගහල තියෙන්නෙ ඉතුරු වෙන ඒව ඒ භාජන වලටම දාන්න කියල. ඒව නිතර නිතර පිරිසිදු කරන්න අංකල්ල ඇන්ටිල කට්ටියකුත් වෙනම දාලයි තියෙන්නෙ.

කාල බීල ඉවර වෙච්ච කට්ටිය ඉතුරු වෙච්ච ඒව හරියටම ඒ භාජන වලටම දාල යන්න යනව. ඔන්න ඕකනෙ බැරි ඉතින්. එතකොට අපි කන්නෙ කොහොමද.

හැබැයි මේ ළඟදි දවසක මරු වැඩක් වුණා. හතර දෙනෙක්ගෙ පවුලක් ඇවිත් ෆ්‍රයිඩ් රයිස් හතරක්ම අරන් වාඩි වුණා අර ලස්සන රතු පාට හට් එකක් යට. අම්මයි පොඩි පුතයි අම්මගෙ අම්මයි තාත්තයි මගෙ හිතේ. මාත් ඉතින් සෙට් එකත් එක්ක එතනම එහා පැත්තට වෙලා හිටියෙ. කොහෙද අපි ළං වුණත් අර පිරිසිදු කරන ඇන්ටි කෙනෙක් කඩා පනිනවනෙ අපේ ඇඟටම.

ඒ වුණාට ඉතින් කොකාට වාරයක් එනව නම් තිත්තයාටත් වාරයක් එනව කියනවනෙ. ඒ කොහොම වෙතත් කපුටු අපේ වාරෙ නම් ආව ඉක්මණටම. අනිත් අය කොහොම කරත් අර කියපු පවුල නම් කාල ඉවර වෙච්ච ගමන් ඉතුරු කෑම ටික එහෙමම තියල නැගිටල යන්න ගියා.

අපට ඉතින් ආයෙ බුලත් දෙන්න ඕනයැ. අපි සෙට් එක පැනපු ගමන් වැඩේ දීගෙන ගියා. ඒ වගේ රහ කෑමක් දැක්කම ඉන්න තැනත් අමතක වෙනවනෙ කාට වුණත්. විනාඩියක් ගියෙ නෑ අපේ දැඟලිල්ලට මේසෙ උඩයි බංකු උඩයි බිමයි හැමතැනම ෆ්‍රයිඩ් රයිස් වැපිරෙන කෙ‍ාට අර ඇන්ටිම කඩා පැනල අපිව එලවල දැම්ම. අපි ටක් ගාල බෙල්ල බේරගෙන පැත්තකට වුණා. ඊට පස්සෙ ඇන්ටි අර පවුලෙ අයටත් බැන බැන එතන අස් කරනව මං බලාගෙන.

මම නම් ඉතින් ඒ පවුලට මුළු හදින්ම පින් දීල පොඩ්ඩක් වටපිට බලන කොට මෙන්‍න බොලේ දැකල පුරුදු මූණක් එ් ළඟම මේසෙක ගෑණු ළමයෙකුත් එක්ක කෑම කනව. අපොයි අර දෙයියන්ගෙ මොකද්ද කියල බ්ලොග් එකක් ලියන්නෙ මෙයා නේද. අනේ ඉතින් මේව බ්ලොග් වල දාන්න තරම් දේවල් නෙවෙයි දෙයියො හො‍ඳේ.

ප.ලි.

(1) දෙයියා ගිය සතියේ අත්දුටු ඇත්ත කතාවකි.

(2) "පාවෙන කඩේ" දෙයියගෙ වෙන්ට නෝනගෙන් ණයට ගත් යෙදුමකි.

ගැමිදිරිය 3 - අහිංසක ආරාධනාවක්

කන්ටැක්ට්ස් වල සේව් කරල නැති එටිසලාට් නම්බර් එකකින් කෝල් එකක්. මොකක් හරි ප්‍රොමෝෂන් එකක්ද දන්නෑනෙ. මාත් ගත්ත.

"හෙලෝ"

"හෙලෝ, ගම්ලත් මහත්තයද"

මළ කෙළියයි. නමත් දන්නවනෙ.

"ඔව්, කවුද මේ"

"මේ ගැමිදිරියෙ ඉංජිනේරු මහත්තය නේද"

කාගෙ හරි බයිටක්ද දන්නෙත් නෑ. විස්තරත් දන්නවනෙ මං ගැන.

"ඔව් ඔව්. කවුද මේ කතා කරන්නෙ"

"මහත්තය අපේ අල්ගොඩ ජල ව්‍යාපෘතිය විවෘත කරන උත්සවේ තියෙනව. ඒකට ආරාධනා කරන්න කතා කරේ. මම අල්ගොඩ සංවිධානයේ සභාපති"

ඒ විස්තරයත් සමග මගේ සිත අතීතයට දිව ගියේ වේගයෙනි.

කලින් කොටස් දෙකකින්ම විස්තර කරපු (1 කොටස, 2 කොටස) ගැමිදිරි‍ය ව්‍යාපෘතියෙ ඉන්න කාලෙ සම්බන්ධ වෙන්න ලැබුණ හොඳම වැඩක් ගමයි මේ අල්ගොඩ ජල ව්‍යාපෘතිය කියන්නෙ. මේ ගමට යන්න නම් දෙහිඕවිට-දැරණියගල පාරෙ ටික දුරක් ගියාම දකුණු පැත්තට තියෙන මහඔය වතුයායට යන පාරෙ යන්න ඕනි. රබර් වතු මැදින් වැටුණු වංගු ගැහුණු පාරක් වෙච්ච මේ පාර නම් මම ගැමිදිරියෙ ඉද්දි ගිහින් තියෙන ගොඩක් පාරවල් වලට වඩා හොඳ පාරක් බව නම් කියන්නම ඕනි.

අල්ගොඩ කිව්වම ඇත්තටම ග්‍රාමීය සංවිධාන දෙකක් තියෙනව. එයින් වඩාත් සාර්ථකව ක්‍රියාත්මක වුණ අල්ගොඩ එකමුතු සංවිධානය ගැන තමයි මේ කියන්නෙ. මේ සංවිධානයට වතුයායේ පදිංචි දෙමළ පවුල් වගේම ඒ ආශ්‍රිතව තිබුණු ගම්මානයේ පදිංචි සිංහල පවුලුත් අයත් වුණා. ඒත් කිසිම භේදයකින් තොරව ගැමිදිරිය ව්‍යාපෘතියේ ප්‍රතිලාභ බෙදාගෙන සාර්ථක ගමනක් ගිය ගමක් නිසා ව්‍යාපෘතියේ ප්‍රගතිය බලාගන්න කොළඹ ප්‍රධාන කාර්යාලයෙන් හරි ලෝක බැංකුවෙන් හරි වෙන මොන තැනකින් හරි එන ඕනි කෙනෙකුට කිසිම බයකින් තොරව පෙන්නන්න පුළුවන්කම තිබුණු ගමක් තමයි මේක. ඉතින් මේ කියන ජල ව්‍යාපෘතිය පටන් ගන්න කලින්ම දන්නව ඒක නම් හරියටම හරි යන ප්‍රොජෙක්ට් එකක් කියල. ඒ නිසා මේ කතා කරපු එක්කෙනා ඊළඟට කියපු මේ කතාව නම් බොරුවක් ඔන්න.

"මහත්තය හිටියෙ නැත්නම් අපට මේක කරගන්න හම්බවෙන්නෙ නෑ"

ඔන්න කිව්ව කතාවක්. අනේ මම කළේ ඉතින් මේක පටන්ගන්න අවසර ගන්න වතු අධිකාරී හම්බවෙන්න ගිය එකයි වතුර පාර පටන්ගන්න තැනට දෙපාරක්ම කන්දක් බඩගාපු එකයි මුල්ගල තියන්න ගිය එකයි විතරයි. ඒ නිසා ප්‍රොජෙක්ට් එකේ නියම හිමිකාරයො වෙච්ච චමිලා මිස්, අංජනී මිස් හා රසිකා මිස් මතක් කළේ නැත්නම් ඒක ලොකුම ලොකු අඩුපාඩුවක්.

වතුර පාර පටන්ගන්න තැන ගත්ත මේ පොටෝ එක විතරයි මතක් වෙන්නවත් ඉතුරුවෙලා තියෙන්නෙ...
හැම හොඳ දේකම වගේ මේකෙත් තියෙන්නෙ මේ වගේ කුඩා සරල පිරිසිදු ආරම්භයක්...

"අනේ මම දැන් එතනින් අයින් වෙලත් ගොඩක් කල්නෙ. දැන් මම කොළඹ වැඩ කරන්නෙ. ඒ නිසා මට එන්න වෙන්නෙ නම් නෑ. ව්‍යාපෘතිය සාර්ථකව කරගත්ත කියල අහපු එකත් ලොකු දෙයක් මට"

ඒ ඇරෙන්න ඉතින් මම මොනව කියන්නද ඒ මනුස්සයට. මට උත්සවේට යන්න බැරි වුණත් අනාගතේදි වුණත් දවසක මතක් කරල සතුටු වෙන්න පුළුවන් දෙයක් තමයි ඒක. ගැමිදිරියේ සොඳුරු මතකයක් පිළිබඳ සටහන ඒ විදියට නිමා කරනව එහෙනම්.

කොළොම්තොට - 3 - කොළඹ-කෝට්ටේ-සීතාවක

කියෙව්වෙ නැත්නම් පළමු හා දෙවන කොටස් කියවලම එන්නකො.

කොළඹ ඉතිහාසය ගැන ලිපි දෙකක්ම ලිව්වත් කොළඹ ගැන කතා කරද්දි අත හැරල දාන්නම බැරි අතුරු කතා කීපයක් තියෙනව. ඒ එකිනෙකට කිට්ටු බල කේන්ද්‍රයන් තුනක් වූ කොළඹ-කෝට්ටේ-සීතාවක සම්බන්ධයෙන්. ඉතින් මේ සූදානම ඒ ගැනත් කෙටියෙන් කියල දාන්න.

ලංකාව එක්සේසත් කළ අවසන් රජතුමා ලෙස සැලකෙන්නෙ කෝට්ටේ රාජධානියේ රජ කළ VI පරාක්‍රමබාහු රජතුමායි (1415-1467). මේ කතාව පොඩි කාල‍ෙ ඇහුවම මම කල්පනා කළේ ඊට පස්සෙ කාටවත් ඒක කරන්න බැරි වුණ හේතුව මොකක්ද කියල. ඒත් 1505දී පෘතුගීසීන්ගේ පැමිණීමත් ඊට පස්සෙ ක්‍රමයෙන් සිංහල රාජධානියේ ඇති වූ දුර්වලතා සිය වාසියට හරවා ගනිමින් පෘතුගීසි-ලන්දේසි-ඉංග්‍රීසි කියන ජාතීන් තුනක් අවුරුදු 443ක් තරම් දිගු කාලයක් අපේ රට යටත් කරගෙන සිටීමත් කියන කාරණා සලකා බැලුවම ඒ ප්‍රශ්නෙට උත්තරේ ලැබෙනවා. VI පරාක්‍රමබාහු රජතුමාගෙන් පසුව කෝට්ටේ රජකමට පත් වූ රජවරුන් පහත පරිදි දැක්විය හැකියි.

• VI බුවනෙකබාහු (සපුමල් කුමරු) (1467-1474)
• VII (පණ්ඩිත) පරාක්‍රමබාහු (1474-1485)
• VIII (වීර) පරාක්‍රමබාහු (1485-1508)
• IX (ධර්ම) පරාක්‍රමබාහු (1508-1519)
• VI විජයබාහු (1519-1521)

මේ කාල වකවානු ගැන විවිධ පරස්පර අදහස් තියෙනවා. කොහොම වුණත් මේ කාලයේ රජ පවුලට විවිධාකාරයෙන් සම්බන්ධකම් තිබූ කුමාරවරුන් අතර ඇති වූ නිරන්තර බල අරගල නිසා එකකු මරා තවෙකකු බලයට පත් වූ වාර බොහොමයි. පෘතුගීසීන් මෙරටට පය තබන්නට පෙර සිටම එවැනි තත්ත්වයක් තිබී ඇති අතර පෘතුගීසීන් ඇතුළු සියලු ආක්‍රමණිකයන් එය තමන්ගේ වාසියට ඉතාම සාර්ථකව යොදාගෙන තිබෙනවා. ඉන්දීය හෝ වෙනත් කලාපීය ජාතීන් මෙන් නොව මෙරට සංස්කෘතියට ආගමට භාෂාවට ජීවන ක්‍රමයට සෑම අතින්ම වෙනස් පසුබිමක් ඇති බටහිර ජාතීන් සියවස් පහකට ආසන්න කාලයක් අපේ රට පාලනය කිරීමට සමත් වුණේ ඔවුන්ගේම දක්ෂතාවයකට පමණක් නොවන බවයි මට නම් සිතෙන්නේ.

කෝට්ටේ නටබුන්... (ගත්තෙ මෙතනින්)

බටහිර ජාතීන්ට නතු වීමෙන් අනතුරුව අවස්ථා ගණනාවකදී රජ පවුල ඇතුළතින් මතු වූ සාධක නිසා සිංහල රාජධානියේ ක්‍රමික බිඳවැටීම් සිදු වූවත් එය සනිටුහන් කරන පළමු අවස්ථාව වන්නේ 1521දී සිදු වූ "විජයබා කොල්ලය"යි. එය සිදු වුණේ මේ ආකාරයෙන්.

1521 වන විට රජ කරමින් සිටි VI විජයබාහු රජතුමාට පළමු බිරිඳගෙන් පුතුන් තිදෙනෙක් සිටියා. ඒ බුවනෙකබාහු, පරරාජසිංහ හා මායාදුන්නේ යනුවෙන්. ඔවුන්ට අමතරව දෙවන බිරිඳගෙන් ලැබුණු පුතා වූ දේවරාජ කුමාරයාට රජකම ලබා දීමට සිය පියා තීරණය කර ඇති බව ආරංචි වූ වැඩිමහල් පුතුන් තිදෙනා, කුලියට ගත් විදේශිකයකු ලව‍ා සිය පියා මැරවූ බවයි සඳහන් වන්නේ. ඒ වන විට පෘතුගීසීන් මෙරට සිටි බැවින් මේ කුමන්ත්‍රණය සඳහා ඔවුන් සහය වන්නට ඇති. ඇතැම් විට පෙර කී විදේශිකයාද පෘතුගීසි ජාතිකයකු වන්නට ඇති. කෙසේ වෙතත් මෙම සිද්ධියෙන් පසුව මේ කුමාරවරුන් තිදෙනා කෝට්ටේ රාජධානිය කොටස් තුනකට බෙදා ගෙන පාලනය කර ඇත්තේ පහත ආකාරයටයි. 

• බුවනෙකබාහු (VII බුවනෙකබාහු නමින්) (1521-1550) - කෝට්ටේ
• පරරාජසිංහ (රයිගම් බණ්ඩාර නමින්) (1521-1538) - රයිගම
• මායාදුන්නේ (1521-1581) - සීතාවක

විජයබා කොල්ලය නිසා සිංහල රාජධානියේ බලය දුර්වල වීම, පෘතුගීසීන්ට තම බලය කොළඹින් පිටතට ව්‍යාප්ත කර ගැනීමට පමණක් නොව රජ පවුලේ සාමාජිකයන් බිලී බා ගැනීමටත් අවස්ථාවක් විවර කර දුන්නා. එකම එක රජ කෙනකු යටතේ පමණක් රාජධානියක්ව පැවති රයිගම, රයිගම් බණ්ඩාරගේ මරණයෙන් පසු මායාදුන්නේ විසින් සිතාවකට ඈඳා ගනු ලැබූ අතර ඒ සමග සිය කෝට්ටේ රාජධානිය ආරක්ෂා කර ගැනීමේ අදිටනින් VII බුවනෙකබාහු රජතුමා පෘතුගීසීන්ට පක්ෂ ප්‍රතිපත්තියක් වෙත යොමු වුණා. ඔහුගේ මරණින් පසු කෝට්ටේ රාජධානියේ රූකඩ පාලකයා බවට පත් කරනු ලැබූ ඔහුගේ මුණුබුරා ලද්දේ අදටත් අප රටේ රූකඩ දේශපාලනඥයින් හැඳින්වීමට භාවිතා වන දොන් ජුවන් ධර්මපාල නාමයයි.

මෙසේ කෝට්ටේ පෘතුගීසි රූකඩ රාජ්‍යයක් බවට පත් වීම මගින් මේ ප්‍රදේශ වල සිටි සිංහල ජනතාව සිය රජු ලෙස නිරාය‍ාසයෙන්ම යොමු වුණේ මායාදුන්නේ රජතුමන් වෙතටයි. එම ජනතා සහයෝගයෙන් ශක්තිමත් වූ සීතාවක රජ කළ මායාදුන්නේ රජතුමා මෙන්ම ඔහුගේ පුත් ටිකිරි කුමරු හෙවත් I රාජසිංහ රජතුමාද පෘතුගීසීන් කෙරෙහි දැඩි විරුද්ධවාදී පිළිවෙතක් අනුගමනය කළ බවට ඉතිහාසය සාක්ෂි දරනවා. විශේෂයෙන් පෘතුගීසීන් 1562දී සීතාවක ආක්‍රමණය කළ අවස්ථාවේ කෝට්ටේ-සීතාවක මායිමේ පිහිටි මුල්ල‍ේරියාවේදී අන්ත පරාජයකට පත් කරන ලද්දේ ටිකිරි කුමරු විසින්. එමෙන්ම ටිකිරි කුමරු සේනා රැගෙන දෙවරක්ම කොළඹ නගරය ආක්‍රමණය කළ බවත් ඒ අවස්ථා වලදී පෘතුගීසීන් කොළඹ කොටුවේ ආරක්ෂාවට ඉදි කර තිබූ බේරේ වැවේ ගේට්ටු විවෘත කර ජලය බැස යාමට සැලැස්වූ බවත් ඉතිහාසයේ සඳහන්.

ටිකිරි කුමරුගේ ප්‍රතිමාව... (ගත්තෙ මෙතනින්)

කෝට්ටේ හා සීතාවකට පසු එළඹි සෙංකඩගල රාජධානි යුගය තවත් රසබර කතා වලින් පිරුණු එකක් වුවත් මේ ලිපි මාලාව කොළඹ ගැන කතා කරන එකක් බැවින් සෙංකඩගල කතා පසුවට තබන්නම්.

කොළොම්තොට - 2 - ඉතිහාසයේ බල අරගල මැදින්

මෙහි මුල් කොටස මෙතනින් බලන්න.

1505දී ලංකාවට පැමිණි පෘතුගීසීන් එවකට කෝට්ටේ පාලකයා වූ VIII පරාක්‍රමබාහු රජු වෙතින් කොළඹ නගරයේ පාලන බලය ලබා ගත්තේ ඒ වෙනුවෙන් කෝට්ටේ රාජධානියේ මුහුදු සීමාව ආරක්ෂා කර දෙන බවට පොරොන්දු වෙමින්. කෙසේ වෙතත් ඉන්දියන් සාගරයේ සිය ආධිපත්‍යය තහවුරු කර ගැනීම සඳහා කොළඹ නගරයේ බලය රැකගැනීම අතිශයින් වැදගත් වන බව වටහා ගත් ඔවුන් ඒ සඳහා කොළඹ කොටුව ඉදිකිරීම 1517දී ආරම්භ කර තිබෙනවා. ඒ වගේම කොළඹ කොටුව ගොඩබිමින් ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා 1554දී ඔවුන් විසින් වේල්ලක් ඉදි කර ඇති අතර (අදටත් වේල්ල වීදිය නමින් හැඳින්වෙන පාරක් කොළඹ තියෙනවා දන්නවද?) ඒ අනුව ඒ කාලයේ කොළඹ කොටුවෙන් පිටත ප්‍රදේශය වගුරු බිමක ස්වභාවයෙන් පැවතුණා වන්නට බොහෝ දුරට ඉඩ තිබෙනවා. මෙම වේල්ල ඉදි කිරීම හරහා බේරේ වැවට හා ඒ ආශ්‍රිත ඇළ මාර්ග පද්ධතියට මුල් පදනම වැටුණා විය හැකියි.

කොළඹ ගැන කතා කරද්දි අමතක කරන්නම බැරි බේරේ වැව (ගත්තෙ මෙතනින්)

බේරේ වැව හා කොළඹ ඇළ මාර්ග පද්ධතිය ගැන නම් වෙනමම ලිපියක් ලියන්නට සිදු වෙනවා. කොහොම වුණත් සීතාවක රජ කළ මායාදුන්නේ රජු හා එතුමන්ගේ පුත් I රාජසිංහ රජු (ටිකිරි කුමරු) දැඩි ලෙස පෘතුගීසීන්ට විරුද්ධව කටයුතු කළ බවත් එම කාලයන්හිදී සිංහල හමුදාවන් කිහිප වරක්ම කොළඹ නගරය ආක්‍රමණය කළ බවත් ඉතිහාසයේ දැක්වෙනවා.

අනතුරුව 1656දී කොළඹ නගරය ලන්දේසීන් අතට පත්වන්නේ ඔවුන් හා එවකට මහනුවර රජ කළ II රාජසිංහ රජු අතර ඇති වූ සුප්‍රකට "ඉඟුරු දී මිරිස් ගත්" ආකාරයේ ගිවිසුම හේතුවෙනුයි. 1796දී බ්‍රිතාන්‍යයන් පැමිණෙන තුරුම ඔවුන් අත්පත් කරගත් ප්‍රදේශ ගිවිසුමට අනුව මහනුවර රාජධානියට බාර නොදී තමන් සන්තකයේම තබාගත්තා. ලන්දේසීන් හා කොළඹ සම්බන්ධ කෙරෙන ස්ථාන කිහිපයක්ම අදටත් ඉතිරිව පවතින අතර ඒ අතරින් කොළඹ කොටුවේ ලන්දේසි රෝහල (Dutch Hospital) මේ වන විට වෙළෙඳ සංකීර්ණයක් බවට පරිවර්තනය කර තිබෙන්නේ එහි ලන්දේසි ගෘහ නිර්මාණ ලක්ෂණ ඉතිරි කරමින්.

ලන්දේසි රෝහලේ අද පෙනුම (ගත්තෙ මෙතනින්)

පෘතුගීසීන් හා ලන්දේසීන් යන දෙකොටසම කොළඹ නගරය හමුදාමය බල කඳවුරක් ලෙසින් පවත්වාගෙන ගියා විනා ඉන් ඔබ්බට කොළඹ නගරය දියුණු කිරීමට කටයතු කළේ නැහැ. නමුත් ඉංග්‍රීසීන් 1796දී කොළඹ නගරයේද 1815දී මුළු රටේමද පාලන බලය අත්පත් කරගැනීමට සමත් වූ බැවින් කොළඹ නගරය සිය "බ්‍රිතාන්‍ය ලංකාවේ" අගනුවර ලෙස සංවර්ධනය කිරීමට ඔවුන් උත්සුක වුණා. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස විවිධ ගොඩනැගිලි, රාජ්‍ය ආයතන මෙන්ම මහාමාර්ග හා ප්‍රවාහන පහසුකම්ද කොළඹ නගරය තුළ ඇති කිරීමට ඔවුන් පියවර ගත්තා. එපමණක් නොව බ්‍රිතාන්‍යයන් විසින් සිය පරිපාලන ක්‍රමයන්ද මෙරට ස්ථාපිත කිරීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස කොළඹ මහනගර සභාව බිහි වන්නේ 1865 තරම් ඈත අතීතයේදී.

නිදහසින් පසු කාලය තුළ කොළඹ නගරය අති දැවැන්ත ලෙස වෙනස් වීමකට ලක් වුණත් ඉන් සැලකිය යුතු කොටසක් අවිධිමත් ආකාරයට සිදු වීමේ පල-විපාක අපි දැන් අත්දකිමින් ඉන්නවා. කොහොම වුණත් වසර 500කට ආසන්න කාලයක් පැවති යුරෝපීය ආභාසය නගරයේ ගොඩනැගිලි හා ස්ථාන නාම වලින් පමණක් නොව නගර වැසියන්ගේ ආහාර-පාන, ඇඳුම්-පැළඳුම් හා සිරිත්-විරිත් වලින් සමන්විත ජීවන රටාව තුළත් තවමත් දැකගත හැකියි. එමෙන්ම අසූව දශකයේදී නිල වශයෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ අගනුවර කොළඹින් ශ්‍රී ජයවර්ධනපුරයට රැගෙන ගියත් තවමත් ආර්ථික මෙන්ම සමාජීය වශයෙනුත් ශ්‍රී ලංකාවේ නිල නොවන අගනුවර නම් කොළඹම තමයි.

කොළොම්තොට - 1 - හැඳින්වීමක්

අද ඉඳන් මම අලුත් ලිපි මාලාවක් පටන් ගන්න යන්නෙ. මේකෙදි කරන්න අදහස් කරන්නෙ කොළඹ ගැන රසවත් විස්තර හොයාගෙන යන එක. කොළඹ ඉතිහාසය ගැන, ඒ කාලෙ ඉඳන් අද දක්වා කොළඹ වෙනස් වුණ හැටි ගැන, කොළඹ තියෙන වැදගත් ස්ථාන හා ස්වාභාවික පිහිටීම් ගැන, මේ කාලෙ කොළඹ වෙමින් පවතින හා නුදුරු අනාගතයේදී වෙන්න නියමිත දේවල් ගැන, ලියන්න තමයි හිතාගෙන ඉන්නෙ. එහෙනම් කොළඹ ඉතිහාසය ගැන කෙටි විස්තරයකින්ම පටන් ගන්නම්.

ලන්දේසි කාලයේ කොළඹ වරාය (ගත්තෙ මෙතනින්)

කොළඹ නගරය පිහිටල තියෙන්නෙ ලංකාවේ පුරාණ රාජධානි දෙකක් වෙච්ච කෝට්ටේ සහ කැලණිය යන නගර වලට ඉතාම කිට්ටුවෙන් (කැලණිය අර සුප්‍රසිද්ධ අ-පො-ද-යා-කු-ග-කෝ වලින් එකක් ‍නොවුණට විහාර මහා දේවියගෙ පියා වෙච්ච කැලණිතිස්ස රජතුමා කැලණියේ රජකම් කළ බව අපි අහල තියෙනවනෙ). ඒ වුණත් කොළඹ කියන්නෙ ඓතිහාසිකව රාජධානියකට වඩා ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයක් ලෙස ප්‍රධාන වුණු නගරයක්. මේකට ප්‍රධාන හේතු දෙකක් බලපාල තියෙනව.

1. කැලණි ගඟ ආශ්‍රිතව පිහිටීම (ලෝකයේ ප්‍රධාන නගර ගණනාවක් ගංගා නිම්න හා මෝයවල් ආශ්‍රිතව තමයි ඇති වෙලා තියෙන්නෙ)
2. වෙරළබඩ නගරයක් වීම නිසා අන්තර්ජාතික වෙළඳාමේ කේන්ද්‍රස්ථානයක් වීම (ඓතිහාසිකව වැදගත් වූ වෙළෙඳ මාර්ගයක් වන සේද මාවතේ කොළඹ පිහිටීම ගැන විස්තර පසුවට)

කොළඹට ඒ නම හැදුණු හැටි ගැන මත කීපයක් තියෙනව. එයින් ප්‍රධාන මතයන් දෙකක් මේ විදියට ඉදිරිපත් කරන්න පුළුවන්.

1. කැලණි ග‍ඟ මුහුදට වැටෙන ස්ථානය නිසා කැලණි+තොට = කොළොන්තොට = කොළොම්තොට = කොළඹ
2. කොළ පැහැති අඹ ගස් සහිත වරායක් (තොටක්) වීම නිසා කොළ + අඹ + තොට = කොළඹ තොට = කොළඹ

මෙයින් පළමු මතය වඩා පිළිගත හැකි සේ පෙණුනත් දෙවන මතය වෙනුවෙන් ඇති ප්‍රබල සාධකයක් තමයි මේ පහළ තියෙන සලකුණ.

ලන්දේසි පාලන සමයේ ඔවුන් කොළඹ සඳහා භාවිතා කළ සංකේතය (ගත්තෙ මෙතනින්)

ලංකාවට පැමිණි විදේශීය පාලකයින් කොළඹ ඔවුන්ගෙ පරිපාලන මධ්‍යස්ථානය කරගැනීමත් එක්ක තමයි කොළඹ නගරය විශාල වෙනසකට ලක්වෙන්න පටන් අරන් තියෙන්නෙ. ඒත් ඊට කලින් ලංකාවට පැමණි ඉබන් බතූතා වගේ දේශාටකයිනුත් කොළඹ ඒ කාලයේ ලෝකයේ පැවති ප්‍රධාන පෙළේ ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයක් බව වාර්තා කරල තියෙනව. ඇතැම් විට විදේශීය ජාතීන්ගේ අවධානය අපේ රටට යොමු වෙන්නත් යුරෝපීය ජාතීන් තුනක්ම අපේ රටේ පාලනය උදෙසා යුද වැදෙමින් වරින් වර අපේ රට අත්පත් කරගන්නත් කොළඹ නගරයේ වැදගත්කම ප්‍රබල හේතුවක් වන්නට ඇති.

කොළඹ ගැන කතා කිරීමේදී අත් හරින්නටම බැරි පෘතුගීසි-ලන්දේසි-ඉංග්‍රීසි පාලකයන් හා කොළඹ-කෝට්ටේ-සීතාවක යන බල කේන්ද්‍රයන් හා සබැඳි ඉතිහාසය මීළඟ ලිපියෙන් කෙටියෙන් ගෙන එන්නම්.

මළ පොතේ අකුරු

මළ පොතේ අකුරු බෑ කී මිනිහා ඉංගිරීසි පත්තරයක් මුල ඉඳල අගටයි අග ඉඳල මුලටයි කියවනවයි කියල අර සිංදුවකත් තියෙන්නෙ. ඒ වගේම තමයි ගොඩක් දෙනෙකුට ඉංගිරීසි හෝඩියේ අකුරු ගානයි පිළිවෙළයි හරියටම කියාගන්න පුළුවන් වුණාට සිංහල හෝඩිය ගැන ඇහුවම තමයි කොර වෙන්නෙ. සිංහල හෝඩිය මිනිස්සුන්ට අමතක වෙලා යන විතරක් නෙවෙයි සිංහල භාෂාවත් ටික ටික වළපල්ලට යමින් තියෙන කාලෙක සිංහල හෝඩිය ගැන පොඩ්ඩක් පැහැදිලි කරන්නයි අද සූදානම.

සිංහල හෝඩිය කිව්වම ඇත්තටම හෝඩි කිහිපයක් තියෙනව. මුලින්ම අපි බලමු ‍ශුද්ධ සිංහල හෝඩිය. මේක අමිශ්‍ර හෝඩිය සහ හෙළ හෝඩිය යන නම් වලිනුත් හඳුන්වනව. දැන් කාලෙ මේ වචනෙ පාවිච්චි වෙන්නෙ නම් වෙන තේරුමකින් වුණාට මේ හෝඩිය තමයි නියම (අද කාලෙ විදියට කියනව නම් ඔරිජිනල්) සිංහල ‍හෝඩිය ලෙස සලකන්නෙ. මේකට අමිශ්‍ර කියල කියන්නෙ මේකෙ මහාප්‍රාණ අක්ෂර නොමැති නිසා. ඇත්තටම මහාප්‍රාණ අක්ෂර පාලි භාෂාවෙන් අාවයි කියල සලකන නිසා ඒව අඩංගු නොවන ‍හෝඩිය නියම සිංහල ‍හෝඩිය විය යුතුයි කියන අරුතින් තමයි මේකට හෙළ හෝඩිය කියලත් කියන්නෙ. මේකෙ අකුරු 32යි. ඒ ස්වර (ප්‍රාණාක්ෂර) 12ක් සහ ව්‍යංජන (ගාත්‍රාක්ෂර) 20ක් විදියට. මේ හෝඩිය තමයි පහත දැක්වෙන්නෙ.

ශුද්ධ සිංහල හෝඩිය...

අපේ පැරණි ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථයක් වන සිදත් සඟරාවෙ සඳහන් වන සිංහල හෝඩියත් ඉහත දැක්වුණු ශුද්ධ සිංහල හෝඩියට බෙහෙවින්ම සමානයි. එකම වෙනස එහි ඇයන්න හා ඈයන්න අඩංගු නොවීමයි. ශුද්ධ සිංහල හෝඩියේ අකුරු 32න් මේ අකුරු දෙක අඩු වුණාම ඉතුරු අකුරු 30 තමයි සිදත් සඟරා හෝඩියේ අඩංගු වෙන්නෙ.

ඉහත හෝඩි දෙකම ගොඩක් පැරණි හෝඩි. වර්තමානයේ සම්මත සිංහල හෝඩියක් තියෙනවද කියන්න නම් හරියටම දන්නනෙෑ. ඒත් දැනට අපි බහුලවම භාවිතා කරන සිංහල අකුරු ඇතුළත් වෙන විදියට සකස් කර ගත් මිශ්‍ර සිංහල හෝඩිය තමයි සම්මත හෝඩියකට වඩාත්ම සුදුසු හෝඩිය කියල මට හිතෙන්නෙ. මේ හෝඩියේ අකුරු 61ක් තියෙනව. මේ පහළ තියෙන්නෙ ඒක. හැබැයි මේකෙ තියෙන වර්ගීකරණයට අමතරව තවත් අක්ෂර වර්ග කරන ක්‍රම තියෙනව කියලත් මතක තියා ගන්න වෙනව.

මිශ්‍ර සිංහල හෝඩිය...

අයියෝ සල්ලි

මේ පහළ තියෙන්නෙ දැන් කාලෙකට කලින් මම (ඒ කාලෙ පටන් අරන් අතරමග නවත්තපු) බ්ලොග් එකට ලියපු පෝස්ට් එකක්. කවදාවත් මේක පළ කරන්න බැරි වුණා විතරක් නෙවෙයි අනුන්ට කියල දෙන්න ගියාට මමම කෙළව ගත්ත මේ සබ්ජෙක්ට් එක. ඒ වුණාට මෙච්චර මහන්සියෙන් ලියපු එක නිකම්ම මකල දාන්නත් දුකයි. ඔන්න ඔහෙ පබ්ලිෂ් කරල දානව. අපරාදෙ මේව ටයිප් කරන්න ගිය වෙලාවයි මහන්සි වෙච්ච ඇඟිලියි. පොතක් ලියල විකුණගන්න තිබුණ. අයියෝ සල්ලි :(

ශ්‍රී ලංකාවේ වසර ගණනාවක් පුරා පැවතුණු අයහපත් තත්ත්වය අවසන් වීමත් සමග කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළ කාගෙත් කතාබහට ලක්වෙලා තියෙනවා. ශ්‍රී ලංකාව අපේක්ෂා කරන ආර්ථික වර්ධනයේ කොටස්කරුවකු වීමේ බලාපොරොත්තුවෙන් දේශීය හා විදේශීය ආයෝජකයින් විශාල වශයෙන් කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළේ ආයෝජනය කරමින් සිටිනවා. මේ සමග පසුගිය වසර එක හමාරක පමණ කාලය පුරාවටම අපට වාර්තා වුණේ කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළේ මිල දර්ශකයන් වාර්තා තබමින් ඉහළ යන බවයි.

නමුත් කණගාටුවෙන් වුවත් සඳහන් කරන්න සිදුවෙන්නේ කොටස් වෙළෙඳපොළ පිළිබඳ අප රටේ ජනතාව තුළ පවතින දැනුම ඉතා දුර්වල මට්ටමක තියෙන බවයි. විශේෂයෙන්ම බොහෝ දෙනා සිතන්නේ මෙය මහා පරිමාණ ආයෝජකයන්ට සීමා වුණු තැනක් කියලා. ඒ වගේම තවත් අය සිතන්නේ කොටස් වෙළෙඳපොළේ ආයෝජනය කිරීම වාණිජ කටයුතු පිළිබඳ ගැඹුරු දැනුමක් අවශ්‍ය කරන ඉතා සංකීර්ණ කටයුත්තක් හැටියටයි. මා දකින හැටියට මෙයට හේතු වී ඇත්තේ ආයෝජන අවස්ථා ගැන ජනතාව දැනුවත් කිරීමේ විධිමත් වැඩපිළිවෙළක් නොමැති වීමයි. කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළ මගින් හා විවිධ ජනමාධ්‍ය මගින් විවිධ දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක කළත් ඒවායින් එතරම් සාර්ථකත්වයක් අත්වී ඇති බවක් පෙනෙන්නට නැහැ.

ඇත්තටම මමත් කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළ ගැන අවධානය යොමු කරන්න පටන් ගත්තේ යුද්ධය අවසන් වීමත් සමග එහි ඇතිවූ දැවැන්ත වර්ධනය නිසයි. මට කොටස් වෙළෙඳපොළ සම්බන්ධයෙන් තියෙන්නේ සාමාන්‍ය පෙළ ව්‍යාපාර අධ්‍යන්‍යය විෂයයේදී ලබා ගත් දැනුම විතරයි. නමුත් මම විවිධ මූලාශ්‍ර මගින් මේ ගැන ඉගෙනගන්න උත්සාහ කළා. ඒ වගේම නිතර නිතර කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළේ වෙබ් අඩවියට ගිහින් අලුත්ම තත්ත්වය සොයා බැලුවා. මම විශේෂයෙන් කියන්න ඕනෙ මේ කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළේ වෙබ් අඩවිය ඉතාම ප්‍රයෝජනවත් එකක් බව. එමගින් කොටස් වෙළෙඳපොළේ  කටයුතු ගැන දැනුම් සම්භාරයක් ලබා ගන්න පුලුවන්.

කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළ යනු ලැයිස්තුගත සමාගම්වල සුරැකුම්පත් (කොටස්) මිළ දී ගැනීමට සහ විකිණීමට ආයෝජකයන්ට ශ්‍රී ලංකා‍වේදී අවස්ථාව ලැබෙන එකම ස්ථානයයි.

ලැයිස්තුගත සමාගමක් යනු මහජනතාවට සිය කොටස් නිකුත් කිරීම මගින් ප්‍රාග්ධනය සපයා ගැනීමට අවසර ඇති, ඒ සඳහා ලියාපදිංචි වී ඇති සමාගම් වේ. මෙම අවසරය ලබා දී ඇත්තේ, කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළ අධීක්ෂණය කිරීමේ හා නියාමනය කිරීමේ බලයලත් ආයතනය වන ශ්‍රී ලංකා‍ සුරැකුම්පත් හා විනිමය කොමිෂන් සභාව විසිනි. මෙම අවසරය ඕනෑම සමාගමකට ලබා ගත නොහැකි අතර, ඒ සඳහා ලැයිස්තුගත කිරීමට පෙර වසර කිහිපයකදී සමාගම ලාභ පෙන්වා තිබිය යුතු වීම වැනි මූලික අවශ්‍යතා කිහිපයක් සැපිරිය යුතුය. විශේෂයෙන්ම ලැයිස්තුගත කරන ලද සමාගම් මහජනතාවට කොටස් නිකුත් කිරීම සිදු කරන බැවින් එම කොටස්වල ආයෝජනය කරන මහජනතාව අපහසුතාවයන්ට පත් වීම වැළැක්වීම සඳහා ශ්‍රී ලංකා‍ සුරැකුම්පත් හා විනිමය කොමිෂන් සභාව නිරතුරුව ක්‍රියා කරයි. දැනට ශ්‍රී ලංකා‍වේ ලැයිස්තුගත සමාගම් 240කට අධික සංඛ්‍යාවක් ඇත.

සුරැකුම්පතක් යනු ලැයිස්තුගත සමාගමක් විසින් නිකුත් තරනු ලබන, එහි ප්‍රාග්ධනයෙන් කිසියම් කොටසකි. කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළේ හුවමාරු වන සුරැකුම්පත් වර්ග ගණනාවක් ඇත.

1. ඡන්ද බලය සහිත සාමාන්‍ය කොටස් (Ordinary Voting Shares) - N
2. ඡන්ද බලය රහිත සාමාන්‍ය කොටස් (Ordinary Non-voting Shares) - X
3. කොටස් බලපත්‍ර (Warrants) - W
4. හිමිකම් නිකුතු (Rights Issues) - R
5. ප්‍රසාද නිකුතු (Bonus Issues) - B

මේ එක් එක් සුරැකුම්පත් වර්ගය පිළිබඳ මීළඟ ලිපියෙන් සාකච්ඡා කරමු. ඊට පෙර කොටස් වෙළෙඳපොළේ ආයෝජනයෙහි ඇති ලක්ෂණ පහත පරිදි දැක්විය හැකිය.

• ද්‍රවශීලතාව වැඩි ය. එනම් ඔබ මිළදී ගෙන ඇති කොටස්, මුදල් බවට පත් කර ගැනීමේ හැකියාව වැඩිය.

• ප්‍රතිලාභ වැඩි ය. මෙයින් මා අදහස් කරන්නේ, සාමාන්‍ය ආයෝජකයකුට ඇති ආයෝජන විකල්ප (Investment Options) සමග සංසන්දනය කිරීමේදී වැඩි ප්‍රතිලාභයක් කොටස් වෙළෙඳපොළේ ආයෝජනයෙන් ලැබිය හැකි බවය.

• ප්‍රතිලාභ වැඩි ආයෝජනයකදී අවදානමද වැඩිය. නමුත් තම ආයෝජන නිසි පරිදි කළමනාකරණය කිරීමෙන් අවදානම අවම කර ගත හැකිය. එහෙත් සාම්ප්‍රදායික ආයෝජන ක්‍රම (උදා - බැංකු තැන්පතු) වලදී මෙන් නොව, තමන් සිදු කර ඇති ආයෝජන සහ තමන් ඉදිරියේ ඇති අනෙකුත් අවස්ථා පිළිබඳව නිරතුරුව අවධානයෙන් සිටීම අවශ්‍ය වේ.

• උපයන ආදායම්, බදු වලින් නිදහස් ය.

 ඔබ කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළේ වෙබ් අඩවියට පිවිස එහි ලැයිස්තුගත කර ඇති සමාගම් පිළිබඳ විමසා බැලුවහොත්  එහි සෑම සමාගමකටම හිමි කේතයක් (ඉංග්‍රීසි අකුරු 3ක හෝ 4ක) දැකිය හැකි අතර, එම කේතයට ඉදිරියෙන් තවත් ඉංග්‍රීසි අකුරක්ද දැකිය හැකිය. මෙම අකුර මගින් එම සුරැකුම්පතේ වර්ගය නිරූපණය කරයි.

ඡන්ද බලය සහිත සාමාන්‍ය කොටස් (Ordinary Voting Shares) - N
කොටස් වෙළෙඳපොළේ  බහුලවම දැකිය හැකි කොටස් වර්ගය වන මෙය, සෑම සමාගමක් විසින්ම පාහේ නිකුත් කොට ඇති අතර බොහෝ විට සමාගමක් නිකුත් කරන්නේද මෙම කොටස් වර්ගය පමණි. මෙම කොටස් හිමියන්ට සමාගමේ හිමිකාරත්වය ලැබෙන අතර සමාගමේ මහ සභා රැස්වීම්වලදී ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමේ බලයද හිමි වේ. තවද සමාගමක් ලාභාංශ ප්‍රකාශයට පත් කරන අවස්ථාවකදී (එනම් සිය ලාභයෙන් කොටසක්, කොටස් හිමියන් අතර බෙදා හැරීමේදී) තමන් සතු කොටස් ප්‍රමාණයට සමානුපාතිකව ලාභාංශ ලැබීමටද මෙම කොටස් හිමියන්ට අවස්ථාව ලැබේ.

ඡන්ද බලය රහිත සාමාන්‍ය කොටස් (Ordinary Non-voting Shares) - X
මෙම කොටස් හිමියන්ට, සමාගමේ මහ සභා රැස්වීම්වලදී ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමේ බලය හිමි නොවන අතර ඉහතින් දැක්වූ ඡන්ද බලය සහිත සාමාන්‍ය කොටස් හිමියන්ට හිමි වන සෙසු සියලු අයිතීන් හිමි වේ.

කොටස් බලපත්‍ර (Warrants) - W
කොටස් බලපත්‍රයක් යනු, අනාගතයේ නිශ්චිත දිනකදී නිශ්චිත මිළකට යම් සමාගමක කොටස් මිළ දී ගැනීමේ අයිතිය ලබා දෙමින් වර්තමානයේ දී නිකුත් කරන ලියවිල්ලකි. සමාගමක අනෙකුත් කොටස් හුවමාරු වන ආකාරයටම, කොටස් බලපත්‍රද මිළ දී ගැනීම හා විකිණීම සිදු කළ කළ හැකිය.

හිමිකම් නිකුතු (Rights Issues) - R
දැනට කිසියම් සමාගමක කොටස් හිමියන් හට, තමන් සතු කොටස් ප්‍රමාණයට සමානුපාතිකව තවත් කොටස් ප්‍රමාණයක්, නිශ්චිත මිළකට (සාමාන්‍යයෙන් එම සමාගමේ කොටසක වත්මන් වෙළෙඳපොළ අගයට වඩා අඩු මුදලකට) ලබා දීම, හිමිකම් නිකුතුවක් ලෙස හැඳින්වේ. උදාහරණයක් ලෙස XYZ සමාගම 10:1ක හිමිකම් නිකුතුවක් ප්‍රකාශයට පත් කළේ නම් ඉන් අදහස් වන්නේ සෑම කොටස් හිමියකුටම තමන් සතු කොටස් 10ක් වෙනුවෙන් තවත් කොටසක්, අඩු මුදලකට හිමි වන බවයි.

ප්‍රසාද නිකුතු (Bonus Issues) - B
මෙයද, හිමිකම් නිකුතු මෙන්ම, දැනට කිසියම් සමාගමක කොටස් හිමියන් හට තමන් සතු කොටස් ප්‍රමාණයට සමානුපාතිකව නිකුත් කරනු ලබන කොටස් නිකුතුවක් වන නමුත් මෙහි ඇති විශේෂත්වය ‍වන්නේ ‍මෙම කොටස් නොමිළේ නිකුත් කිරීමයි.

ඔබ කොටස් වෙළෙඳපොළේ ආයෝජනය කිරීමට බලාපොරොත්තු වන්නේ නම්, ඔබට සෘජුවම එය සිදු කළ නොහැකි අතර ඒ සඳහා කොටස් වෙළෙඳපොළ තැරැව්කාර සමාගමක් හරහා මධ්‍යම තැන්පතු ක්‍රමයේ (Central Depository System - CDS) ගිණුමක් විවෘත කර ගත යුතුය. මධ්‍යම තැන්පතු ක්‍රමය යනු කොටස් වෙළෙඳපොළේ ගනුදෙනු කරන සියලුම ආයෝජකයන් වෙනුවෙන් ගිණුම් පවත්වා ගෙන යන ආයතනයයි. මෙම CDS ගිණුම විවෘත කිරීමට ඔබට කිසිදු මුදලක් වැය නොවේ. දැනට කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළ ලියාපදිංචි තැරැව්කාර සමාගම් 22ක් ඇති අතර ඔබ‍ගේ පහසුව තකා ඒවායේ වෙබ් ලිපිනයන් පහත දක්වා ඇත.

• Bartleet Mallory Stockbrokers (Pvt) Ltd. - www.bartleetstock.com
• Acuity Stockbrokers (Pvt) Ltd. - www.acuity.lk/stockbrokers
• John Keells Stockbrokers (Pvt) Ltd - www.jksb.keells.lk/newjksb/mainframe.htm
• Asha Phillip Securities Ltd. - www.ashaphillip.net
• Assetline Securities (Pvt) Ltd. - www.dpgsonline.com
• Somerville Stockbrokers (Pvt) Ltd. - EMAIL - ssb@sri.lanka.net
• JB Securities (Pvt) Ltd. - www.jbs.lk
• Lanka Securities (Pvt) Ltd. - www.lsl.lk
• Asia Capital PLC - www.asiacapital.lk
• Ceylinco Stockbrokers (Pvt) Ltd. - www.ecsbl.com
• Capital Trust Securities (Pvt) Ltd. - www.capitaltrust.lk
• SC Securities (Pvt) Ltd. - www.sampathsecurities.lk
• CT Smith Stockbrokers (Pvt) Ltd. - www.ctsmith.lk
• HNB Stockbrokers (Pvt) Ltd. - www.hnb.net/data/home/stock_brokering.php
• NDBS Stockbrokers (Pvt) Ltd. - www.ndbs.lk
• Capital Alliance Holdings Ltd. - www.capitalalliance.lk
• SMB Securities (Pvt) Ltd. - www.smbsecurities.lk
• First Guardian Equities (Pvt) Ltd. - www.firstguardianequities.com
• Taprobane Securities (Pvt) Ltd. - EMAIL - janaka@tap.eureka.lk
• Amana Securities Ltd. - www.asl.lk
• SKM Lanka Holdings (Pvt) Ltd. - www.skmlankaholdings.com
• Claridge Stockbrokers (Pvt) Ltd. - www.mackwoods.com

එකෙක් හංසයෙක් - අනිත් උන් තාරාවො

ළඟදි දවසක දෙයිය දෙහිවල සත්තු වත්ත බලන්න ගියානෙ වෙන්ට-නෝනත් එක්ක. "සත්තු වත්ත" කිව්වට හරිම වචනෙ "සතුන් වත්ත" ලු. කොහොම හරි ඉතින් එතනදි දැක්ක දෙයක් ගැන තමයි අද කතාව.

සතුන් වත්තෙ එක් තැනක තියෙන පොකුණක් ළඟ "සුදු හංසයා" කියල බෝඩ් එකක් ගහල තියෙනව. අනිත් ගොඩක් කූඩු වල වගේම මෙතනත් ඉන්නෙ එක සතයි. තමන්ගෙ ස්වාභාවික පරිසරයෙන් ඈත් කරල කූඩු වල දාල ඉන්න සතුන්ට අඩුම ගානෙ තමන්ගෙ ජාතියෙ තව එක සතෙක් හරි හිටිය නම් තනිකම පාලුව වත් නැති වෙයි කියල හිතුණ. ඒ වගේම ඉස්සර නම් ගොඩක් සතුන් ‍ජෝඩු වශයෙන් හිටියත් අද වෙන කොට ගොඩක් උන්ට තනි වෙන්න වෙලා තියෙන්නෙ පහුගිය කාලෙම දිගටම සතුන් ගොඩක් මැරුණ නිසා කියලත් කතාවක් තියෙනව. කොහොම වුණත් අර පොකුණෙ තනියම පීන පීන ඉන්න හංසයව දැක්කම නම් ගොඩක්ම දුක හිතුණ.

තනි හංසයා... ගත්තෙ මෙතනින්...

ඒත් ඇත්තටම හංසය ඒ පොකුණෙ ඉන්නෙ තනියමමත් නෙවෙයි. උගෙ තනියටද මන්ද තාරාවො රංචුවක්ම දාල ඉන්නව ඒ පොකුණට. ඒ වුණාට ඉතින් තමන්ට වඩා වෙනස් පිරිසක් මැද තනියම ඉන්න වෙන එක මොකෙක්වත් නැතුව ඉන්නවටත් වැඩිය දරුණුයිද මන්ද. අපටත් සමාජයේ ඉන්න කොට ඔය වගේ අත්දැකීම් ලැබිල තියෙනවනෙ.

හංස විලේ තාරාවෝ... ගත්තෙ මෙතනින්...

ඔන්න ඉතින් අපි බලන් ඉන්න කොට එතන වැඩ කරන කෙනෙක් ආව උන්ට කෑම දෙන්න. හංසය ඉන්න තැනින් එක බේසමක් තියල අර තාරාවො රංචුවටම එච්චර විතර තව බේසමක් තියල ගියා. ඒකෙ තිබුණෙ මොනවද කියල ළඟටම දැක්කෙ නැති වුණත් පාන් වගේ මොනව හරි කෑලි කෑලි මොනව හරි දියරයක දාල තමයි තිබුණෙ. වතුරද මන්ද.

කෑම තිබ්බට පස්සෙ තමයි දැක්කෙ අර රංචුවෙන් වෙන් වෙලා තනියම ඉන්න එක තාරාවෙක් ඉන්නව. මොකක් හරි හේතුවක් ඇති ඒකට. උෟ අර රංචුවට දීපු කෑම එක ගාවට යන්නෙ නෑ. ඌ කරන්නෙ අර හංසයට දීපු කෑම එකට ළං වෙලා ඒකෙන් කන එක. ඉතින් හංසය පැත්තකින් හොට දානව තාරාව තව පැත්තකින් හොට දානව. ටිකකින් තාරාව හංසයට කොටනව. එතකොට හංසය ඈත් වෙලා ටිකකින් ආයෙ හොට දානව. ආයෙ ටිකකින් අරූ කොටනව. ඔහොම දෙතුන් පාරක් වෙන කොට හංසය එතනින් ඈත් වෙලා වෙන පැත්තකට පීනල යනව. ඒත් බඩගින්න නිසා ටිකකින් ආයෙ එනව. ආයෙ ඔය රවුම යනව ඉතින්. මට නම් තරහයි දුකයි දෙකම අරූ කොටන එකටයි හංසය එතනින් ඈත් වෙලා යන එකටයි.

ටිකකින් ඒ තාරාව එතනින් අයින් වෙලා ගියා. ඇති යාන්තම් දැන්වත් හංසයට කන්න පුලුවන්නෙ නිදහසේ. මොන පිස්සුද. මෙන්න ඒ තාරාව ගියා විතරයි අතන එක බේසමේ කකා හිටපු තාරාවො තුන් දෙනෙක්ම පෝලිමට එනව හංසයගෙ බේසමට. උනුත් එකා දෙන්න ළං වෙලා ඒකෙන් කනව. හිටි ගමන් හංසයට කොටනව. එතකොට ඌ ඈත් වෙලා යනව. ආයෙ එනව. ආයෙත් මට තරහ යනව. දුක හිතෙනව.

ඔය ඔක්කොම අස්සෙ වටේ පිටේ ඉන්න කාක්කො ටික නම් කිසි ප්‍රශ්නයක් නැතුව සැරින් සැරේ ඇවිත් අර බේසමෙන් කෑම කෑලි උස්සන් යනව. උන්ගෙත් ලොකු රංචුවක්. උන් කෑලි උස්සන් ගියාම අරුන්ට වතුර විතරයි ඉතුරු වෙන්නෙ බේසමේ.

අපි කෑම කෑවෙත් එතන එහා පැත්තෙ වාඩි වෙලා මේක දිහා බලාගෙන. ඒක බලන් ඉඳල වෙන්ට-නෝනගෙන් බේරිල්ලක් නෑ මට.

"අනේ පව් අර හංසය"

"උට කන්ඩම දෙන්නෑනෙ මුන්"

"මුන්ට පිස්සුද මන්ද කන්ඩ දෙන්න තේරෙන්නෙ නෑනෙ සත්තුන්ට" 

"අනේ අර තාරාවොන්ට දෙකක් දෙන්ඩ ඕනි අර හංසයට කොටනවට"

ඉතින් දෙයියනේ මං මොනව කරන්නද. අන්තිමට හංසයට විතරක් තනියම බේසම ඉතුරු කරල අනිත් උන් ගිහින්. ඌ පුදුම බඩගින්නකින් බේසමට හොට ඔබාගෙන කාගෙන කාගෙන යනව. ඒ වුණාට කෑම නෑ එතකොට වතුර තමයි ඉතුරු.

මම එදා ගෙදර ඇවිල්ලත් කල්පනා කරේ අපේ සමාජයෙත් කොච්චර මේ වගේ දේවල් වෙනවද කියල.

අපරාදෙ ෆොටෝ එකක් ගන්න බැරි වුණානෙ මේකෙ දාන්න.

නයි නළඟන

"නයි නළඟන" කියන්නෙ දැන් මාස කීපයකට කලින් අපේ මාධ්‍ය වලින් පට්ට ගහපු චරිතයක්. මෙයා ගැන ආයෙ මතක් වුණේ ඊයෙ එක එක නිව්ස් සයිට් වල දාල තිබුණ අලුත් නිව්ස් එකකින්.

"නයි නළඟන දරු ප්‍රසූතියට රෝහල් ගත කෙරේ"

මෙයා පස්සෙ පන්න පන්න අපේ මාධ්‍ය ගිය ගමන ඉවරයි කියල මම හිතාගෙන හිටියට ඒක එහෙම නෑනෙ බලාගෙන ගියාම. බලන්නකො එදා ඉඳන් අද වෙනකම් මෙයා පස්සෙ පන්නපු පැන්නිල්ල.

අපේ මාධ්‍ය වලට පුදුම නිව්ස් එකක්නෙ මේක...

• මෙයා නයෙක් එක්ක ක්ලබ් එකක හිටියයි කියල මහා ගාලගෝට්ටියක් ඇති කරා
• ඊට පස්සෙ උසාවි නියෝග මත නයාව සත්තු වත්තට බාර දෙන එකත් කවර් කරල ප්‍රයිම් ටයිම් නිව්ස් එකක් බවට පත් කරා
• මෙයාගෙ නම බොරු එකක් බවත් ගමක කෙල්ලෙක් බවත් හොයාගෙන ඇත්ත නම ඇතුළු සියලු විස්තර හොයල ප්‍රවෘත්ති ප්‍රකාශයක් නෑර ජනතාව දැනුවත් කරා
• මෙයාගෙ ගම හොයාගෙන ගිහින් එහෙ මිනිස්සු හම්බ වෙලා එයා ගැන විස්තර අහල පුළුල් මාධ්‍ය ආවරණයක් දුන්න
• දැන් ළමයෙක් හම්බ වෙන්න ඉන්නව කියල වෙන එකක් තියා මෙයාව හොස්පිටල් එකට ඇඩ්මිට් කරපු කෙනාගෙ නමත් හොයාගෙන සයිට් වල දැම්ම
• අද මම දැක්ක ළමයෙක් හම්බ වුණා කියලත් දාල තියෙනව

දැන් මට තියෙන ප්‍රශ්නෙ මම මෙහෙම ඉදිරිපත් කරන්නම්. මම දන්න විදියට මේ පහළ තියෙන දේවල් ගැන අපේ රටේ ගොඩ දෙනෙක් දන්නව. දැනගෙන නොහිටි කෙනෙක් ඉන්නව නම් කරුණාකරල කමෙන්ට් කරන්න.

• ලංකාවෙ ක්ලබ් කියල ජාතියක් තියෙනව
• ඒවයෙ කෙල්ලො "වැඩ කරනව"
• උන් ගොඩක් වෙලාවට ගම් වලින් ආපු කෙල්ලො
• එයාලගෙ ගම් වල කට්ටිය සමහර විට දන්නෙත් නෑ එයාල කරන්නෙ මොනවද කියල
• උනුත් ඇතුළත් වන, කෙල්ලො කියන කොට්ඨාසයට ළමයි හම්බ වෙනව (නිකන්ම හම්බ වෙන්නෙ නෑ තමයි)
• ළමයි හම්බ වෙන්න ඉන්න කොට කෙල්ලන්ව හොස්පිටල් ඇඩ්මිට් කරනව

දැන් එතකොට මේ මාධ්‍ය මේ කාන්තාවට "නයි නළඟන" කියල නමකුත් දමාගෙන මෙයාගෙ පස්සෙම පන්නන්න තරම් මෙතන තියෙන නිව්ස් එක මොකද්ද කියල අනේ මාධ්‍යයක වැඩ කරන කෙනෙක් හරි කමක් නෑ පොඩ්ඩක් පැහැදිලි කරල දෙනව නම් ලොකු උදව්වක්.

මාධ්‍ය වලට වෙන වැඩක් ඇත්තෙම නැද්ද.

ප.ලි. (මෙයාගෙ ගම හොයා ගෙන ගිය අයට)

• මටත් ගමක් ඇත
• ඒත් දැන් පදිංචිය නගරෙකය
• ගමක් තිබුණට මං කවුද කියල දන්න අය ගමේ ඇත්තේ අතේ ඇඟිලි ගණනටත් අඩුවෙනි
• එයිනුත් මම ඉන්නෙ කොහෙද කරන්නෙ මොනවද කියල දන්න අය ඊටත් අඩුය
• ඒ මිනිස්සුන්ට මා ගැන ඕනෑ එකක් කිව හැකි අතර ඒ කියන දේවල් ගැන මා දැනගන්නා එකක්ද නැත

කෙසේ වෙතත් අද මා ලියන්නට අදහස් කළේ අප හා අපේ ගම් අතර සම්බන්ධය ගැන නොවන බැවින් ඒ ගැන පසුවට ලියන්නට අදහස් කරමි.

ඒත් ඔය කියන "නයි නළඟන" ගැන ගමේ අය විස්තර නොදන්න එක එයා දෙබිඩි ජීවිතයක් ගත කරන බවට සාක්ෂියක් විදියට පෙන්නන්න උත්සාහ කරපු එක නම් මම පෞද්ගලිකව කිසිසේත් අනුමත කරන්නේ නැත.

ඉල්-ලංකා

මේ අර කලින් ලියපු වට වන්දනාව කතාවෙ කියල තියෙන විදියට එදා ඩීසල් ගහන්න ගිහින් වෙච්ච අකරතැබ්බය...

ලංකා නෙවෙයි ඉල්-ලංකා කියන්නෙ මේවට තමයි...

ලුණුගම බලන්න ගිහින් හෙණ වටරවුමක් ගහල ප්‍රධාන පාරකට ළං වෙන කොට ආපහු යක්කලට යන්න තරම් වෑන් එකේ ඩීසල් මදි වෙයි කියල හිතල ඩීසල් ගහගන්න කිරිඳිවැලට ගියා. ඒ කාලෙ සිපෙට්කෝ වල ඩීසල් මිල අයි. ඕ. සී. වල මිලට වඩා අඩුයි. ඉතින් අයි. ඕ. සී. ෂෙඩ් එක පහු කරගෙනම සිපෙට්කෝ එකට ගියා ඩීසල් ගහගන්න. කොහොමත් ඉන්දියා ඩීසල් ගහල පුලුවනැයි ලංකා ඩීසල් ගහන්න එපැයි ලංකාවෙ අපි.

ඒක සමූපකාරෙ ෂෙඩ් එකක්. ඔන්න ඉතින් අපේ තාත්ත වෑන් එක නවත්තල එතනට ආපු මනුස්සයට කිව්ව ටෑන්ක් ෆුල් ගහන්න කියල. ඒ මනුස්සයත් පටන් ගත්ත ඩීසල් ගහන්න. හැබැයි ගොඩක් වෙලා ගියෙ නෑ. පටන් ගත්ත ගමන්ම වගේ නවත්තල කිව්ව 5ක් නේද කිව්වෙ කියල. ඒ කියපු ගමන් අනිත් අතට මීටරේ සීරෝ කරා. ඒක බලාගෙන හිටපු මට හොඳටම තේරුනා ලීටර් 5ක් නම් නෙවෙයි ගැහුවෙ කියල. ඒක වුණේ මෙහෙමයි.

ඒ කාලෙ ඩීසල් ලීටරයක් රුපියල් 120ක් වගේ ග‍ානක්. එතකොට ලීටර් 5ක් කිව්වම රුපියල් 600ක් විතර වෙනව. දැන් මම මේ මීටරේ බලන් ඉද්දි තේරුණා ඒක 60ට විතර කැරකෙන කොට නවත්තල ටක් ගාල සීරෝ කරපු බව. ඊට පස්සෙ ලීටර් 5ක් ගැහුව කිව්වම ඒකට අදාල ගාන රුපියල් 600ක් නිසා අපේ හිත ඇතුළෙම සැකයක් ඇති වෙනව අපි දැක්කෙ 60ද 600ද කියල. එහෙම සැකයක් ඇති වෙන්න තරම් ඉක්මණින් අර මනුස්සය ඒක සීරෝ කරල දානව. ඒකට හොඳ පුරුද්දක් ඇති. ඉතින් අපට ඇත්තටම හිතුණත් රපියල් 60ක විතරයි ඩීසල් ගැහුවෙ කියල ඒක ඔප්පු කරගන්න විදියක් නෑනෙ.

සිපෙට්කෝ ඩීසල්...

ඊට පස්සෙ අපේ තාත්ත කිව්ව, නෑ 5ක් නෙවෙයි ෆුල් ටෑන්ක් කියල. එතකොට ඒ මනුස්සය "ආ එහෙමද, මට ඇහුණෙ 5ක් වගේ" කියල ආයෙ ගහන්න පටන් ගත්ත. ඒ පාර නම් සෑහෙන්න ඩීසල් වැදුණ. කොච්චර වැදුණද කියනව නම් කලින් සැරේ 5ක් නම් වැදුණෙ නෑ කියන එක අපට හොඳට තහවුරු වුණා. මොකද අපේ තාත්ත එක සැරයක් ඩීසල් ගැහුවම අර ඔඩෝමීටරේට යටින් තියෙන පොඩි මීටරේ සීරෝ කරන නිසා ගිය දුරට අනුව කොච්චරක් ඩීසල් වදින්න ඕනිද කියන එක ගොඩක් දුරට නිවැරදිව හිතාගන්න පුලුවන්. අපේ වැනට් එක ලීටරේට කිලෝමීටර් 12ක්-14ක් විතර වැඩ කරා මට මතක විදියට.

ඊට පස්සෙ ඒ මනුස්සය ඒ ඩීසල් ටිකට අදාල ගානයි අර කලින් ගහපු ඒවට කියල තව රුපියල් 600කුයි එකතු කරල තමයි ගාන කිව්වෙ. එතකොට වැඩේ හොඳටම මීටර් වෙලා තිබුණ අපේ තාත්ත කිව්ව "නෑ නෑ ඔයා කලින් 600ක ඩීසල් ගැහුවෙ නෑ, ලීටර් බාගයයිනෙ ගැහුවෙ" කියල. එත‍කොට මිනිහ තමන්ගෙ නිර්දෝෂී භාවය ඔප්පු කරන්න හැදුවෙ කොහොමද දන්නවද.

"ඒක වෙන්න බෑ මහත්තය. මේ බලන්න මේ පොම්ප වල ලීටර් බාගයක් ගහන්න දෙන්නෙ නෑ" කියල මීටරේ ලීටර් බාගෙකට සෙට් කරල ගහන්න හැදුව අපට පෙන්නන්න. එතකොට ඒකෙ මොකක් හරි පෙන්නුම් කරනව ඒ ගාන ගහන්න බෑ කියල. අපි ඉතින් මොනව කියන්නද. "යකෝ ඕක ලීටර් බාගෙකට සෙට් කරාම ඒක වදින්නෙ නැති වුණාට එහෙම සෙට් නොකර නිකම් ගහද්දි උඹට ඕනි තැනකින් නවත්තන්න පුලුවන්නෙ" කියන්නද, ඇත්ත කතාව ඒක වුණාට. තවත් සද්ද නොකර උෟ කියපු ගාන ගෙවල ආව ඉතින්.

පස්සෙ දවසක ඔය කතාව කාත් එක්ක හරි කිව්වම එයත් කිව්ව "අපෝ කිරිඳිවැල සමූපකාරෙ ෂෙඩ් එක ඕවට නම ගිය තැනක්නෙ" කියල. දවසක් පත්තරෙත් තියෙනව දැක්ක ඒක ගැන එහෙම කතාවක්. අපි ඉතින් කලින් දැනගෙන හිටිය නම් ඔය රුපියල් දහයක් පහළොවක් ඉතුරු කර ගන්න ඕකට යනවයැ අයි. ඕ. සී. එකත් පහු කර ගෙන. චික් විතරක්.

තරු දොරටුව

අපි පොඩි කාලෙ දැනට වඩා කොච්චර ලස්සන කතා ගියාද ටීවී එකේ. ඒවායින් එකක් තමයි "රැජණ". මතකද එහෙම එකක් කට්ටියට. පිටසක්වළින් ආපු රාජ කුමාරියක් ගැන කතාවක්. එයාල අපේ ලෝකෙ අයත් එක්ක සම්බන්ධතා පවත්වන්නෙ "තරු දොරටුව" කියල එකක් හරහා. අර ඉංග්‍රීසි කතා මාලාවකුත් තියෙන්නෙ "Stargate" කියල. අන්න එහෙම එකක්.

මේ කතාවෙන් තමයි මම දැන ගත්තෙ තරු දොරටුව කියන සංකල්පය ගැන. ඒ විතරක් නෙවෙයි එහෙම එකක් කියල විශ්වාස කරන එකක් අපේ රටෙත් තියෙනව කියල. මේ වගේ දේවල් ලෝකෙන්ම ආයෙ තියෙන්නෙ ඊජිප්තුවෙයි පේරුවලයි විතරයි කියලත් කොහෙදි හරි මම අහල තියෙනව. ඒ වගේ විශේෂ ස්ථාන කිහිපයක් සමග ආදි කාලයේ සිට පිටසක්වළ ජීවීන් සම්බන්ධතා පැවැත්වූ බවත් ඒ රටවල දියුණු ශිෂ්ටාචාර ඇති වෙන්න මේ සම්බන්ධතා හේතු වුණ බවත් මම අහල තියෙනව. ඒත් ඒව කොයි තරම් දුරට ඇත්තද කියන්න නම් දන්නෙ නෑ මම.

මෙන්න මේ වගේ එකක් ඔය තරු දොරටුව කියන්නෙ...

කොහොම වුණත් ලංකාවෙ තියෙන තරු දොරටුව බලන්න නම් මම ගිහින් තියෙනව. ඒක තියෙන්නෙ අනුරාධපුරේ. කොයි තරම් වාර ගානක් අනුරාධපුරේ ගිිහින් තිබුණත් මේ ගැන හරියටම දැනගෙන ඒක බලන්න යනවමයි කියල හිතාගෙන ගිය ගමනකදි තමයි දැක ගත්තෙ. මට හිතෙන විදියට අපේ බොහෝ දෙනෙක් අනුරාධපුරේ ගියාට මේ කියන තැන ළඟිනුත් ගිහින් ඇති මේ ගැන නොදැන. ඒක ඉතින් අපි ඉතිහාසය ඉගෙන ගෙන තියෙන විදියෙ හෝ අපට ඒක උගන්නල තියෙන විදියෙ වැරැද්දක් හැටියටයි මම නම් දකින්නෙ. ඒ ගැන අපූරු ලිපියක් මෙන්න මෙතන තියෙනව.

කොහොම හරි ඉතින් කතාව මේකයි. ලංකාවෙ තියෙන තරු දොරටුව තියෙන්නෙ අනුරාධපුරේ රන්මසු උයන කියන ස්ථානයේ. එහෙම කිව්වට වැඩි දෙනෙක් දන්නෙ නැතුව ඇති. නමුත් අනුරාධපුරේ ගියාම බොහෝ දෙනෙක් යන තැනක් තමයි ඉසුරුමුණිය. ඔබ ඉසුරුමුණියට ගියාම ඊට දකුණු පැත්තෙන් තිසා වැවේ බැම්ම වෙත යා හැකි පොඩි අඩි පාරක් තියෙනව. මේ අඩි පාරෙන් බැම්ම මතට නැගල දකුණු පැත්තටම පොඩ්ඩ දුරක් ගියහම ආයෙත් දකුණු පැත්තෙ තියෙන නටඹුන් වලට කියන්නෙ රන්මසු උයන කියල. මෙය අනුරාධපුරයේ රජ කළ කිසියම් රජ කෙනෙකුගේ රාජකීය විනෝද ක්‍රීඩා උද්‍යානය ලෙස සැලකෙනව. කවුද දන්නෙ මේකෙ තියෙන පොකුණු වල ඒ කාලෙ රන් මසුන් (Gold Fish) ඉන්න ඇති සමහර විට.

මේ වගේ ලස්සන තැනක් තමයි රන්මසු උයන කියන්නෙ...

මෙතන බොහොම අලංකාරවත් විදියට ගලින් කරවූ කුටි, පොකුණු, කැටයම්, දිය අගල් ආදී අංග රැසක් තියෙනව. ඒ අතර එක් පැත්තක ඇති කුඩා ගල් පර්වතයක මුහුණතේ තමයි මම මේ කියන තරු දොරටුව කැටයම් කරල තියෙන්නෙ.

මේ තියෙන්නෙ රන්මසු උයනෙ තරු දොරටුව...

මේක වෘත්තයක් ඇතුළෙ විවිධාකාර සංකේත කොටල තමයි නිර්මාණය කරල තියෙන්නෙ. සමහරු කියන විදියට එය විශ්වයේ සිතියමක්. එනම් ඈත කාලයේ සිට පිටසක්වළ යම් ජීවීන් කොට්ඨාසයක් අපේ මුතුන් මිත්තන් සමග ගනුදෙනු කළ බවට සාක්ෂියක්. නමුත් මේ ගැන විස්තරාත්මක පර්යේෂණයක් කෙරිල තියෙනවද කියන්න නම් මම දන්නෙ නැහැ. ඒත් ඒ වගේ දෙයක් කළොත් නම් අපි නොදන්න හරිම වැදගත් හා රසවත් තොරතුරු රාශියක් හෙළි වෙන්න ඉඩ තියෙනව කියලයි මට හිතෙන්නෙ.

ඇලන් බෝඩර් ක්‍රිකට්

2001 අවුරුද්දේ එක්තරා දවසක දෙයියාගේ තාත්තා දෙයියාටත් දෙයියාගෙ මල්ලිටත් කොම්පියුටරයක් අරගෙන දුන්නේය. ඒ කාල‍ෙ හැටියට හොඳයි කියා සැලකිය හැකි 166MHz පෙන්ටියම් 1 ප්‍රොසෙසරයක්, 32MB රැම් එකක්, 2GB හාඩ් එකක් හා 1MB වීඩියෝ මෙමරියකින් සැදුම් ලත් ඒකේ OS එක Windows 98 වුණි. ඒවා කෙසේ වෙතත් මේකෙන් කර ගත්ත වැඩ ගො‍ඩේ හැටියට මේකට නම් මල් තියලාම වඳින්න ඕනෑය.

මෙන්න මේ වගේ එකක් මේ කියන්නෙ... මේකම නෙවෙයි ඉතින්...

මේක ගන්න කොටම අපූරු ගේම් වගයක් දමා දෙන්නට කඩේ කට්ටිය කාරුණික වී තිබුණේය. ඉනුත් හොඳම ගේම් එක වුණේ "ඇලන් බෝඩර් ක්‍රිකට්"ය (Alan Border Cricket). ක්‍රිකට් පිස්සුව නියමෙටම තිබුණු ඒ කාලේ ඉස්කෝලේ හොස්ටල් එකේ සිට සිකුරාදාට ගෙදර එන්නේම ඇලන් බෝඩර් ක්‍රිකට් ගහන එක ගැන හිත හිතාය. ඒ වගේම ගන්න කොට නොතිබුණ ශ්‍රී ලංකා ටීම් එකකුත් හදා ගත්තේ අපේ උන් ලවා අනිත් ටීම් වලට පලු යන්න දෙන්නටය.

ඒ වුණාට අපට එහෙම ලේසියෙන් ක්‍රිකට් ගහන්නට ඉඩක් නොවුණේ ගමේ ට්‍රාන්ස්ෆෝමරයට පින් සිද්ද වන්නටය. හවස හය හත වන විට ඩිම් වන අපේ ගමේ ලයිට් ආයේ හරි යන්නේ රෑ දහයට විතර බැවින් ඒ කාලය තුළ කොම්පියුටරය දාගන්නට බැරිය. සිකුරාදාට නම් මේක එච්චර ගානක් නැත්තේ රෑ අටට විතර ගෙදර ආවොත් ඇඟපත සෝදගෙන කෑම කා කොහොමත් රෑ නවයේ සිට දහය දක්වා අයි. ටී. එන්. එකේ නයිට් රයිඩර් බලන බැවිනි. ඒත් දැන් වගේ එච්චරම ටීවී එකේ එල්ලිලා හිටපු කාලයක් නොවන බැවින් ගෙදර ඉන්න අනිත් දවස් වලට කාලා එහෙම ඉවර වෙලා සාලයේ බිම මෙට්ටයක් දාගෙන නිදාගන්න පුරුදු වුණේ ලයිට් හරි ගිය ගමන් කොම්පියුටරය ළඟට දුවන්නටය. අදටත් ගමේ ගිය විට ඒ විදියටම බිම නිදා ගන්න පුරුද්දක්ද ඒ නිසා ඇති වුණේය.

කොහොම හරි ඉතින් දවසක ඇලන් බෝඩර් ක්‍රිකට් වලටද කෙළ වුණේය. ඒ වෙන දෙයක් නිසා නොව රිසයිකල් බින් එක පිරී තියෙනවාට අකමැති බැවින් ෆයිල් එකක් මකන විය "ෂිෆ්ට් ඩිලීට්" කිරීමේ පුරුද්ද නිසාය. ගේම් ෆෝල්ඩර් එකේ තිබූ සේව් ෆයිල් එකක් ඕනෑ නැතැයි සිතා ඒ විදියට මකා දැමීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සෑහෙන කාලයක් තිස්සේ ඇලන් බෝඩර් ක්‍රිකට් සෙටප් එක ගැන යාලුවන්ගෙන් අහලත් ගේම් සීඩී කඩ වල හොයලත් හොයා ගන්නට නම් බැරි වුණේය.

ඉතින් ඊටත් අවුරුද්දකට විතර පස්සේ ඉස්කෝලේ කොම්පියුටර් ලැබ් එකට යන්නට ලැබුණු පසු දවසක අහම්බෙන් ඒකෙ මැෂින් එකක තිබිල ඇලන් බෝඩර් ක්‍රිකට් හම්බ වුණාම දැනිච්ච සතුට නම් කියල නිම කරන්න බැරිය.

පොඩි කාලෙ ස්වීට් මෙමරීස්...

පස්සෙ කාලෙදි ලැප්ටොප් එහෙම ගත්තට පස්සෙ ඊ. ඒ. ක්‍රිකට් (EA Cricket) හා ඈෂස් ක්‍රිකට් (Ashes Cricket) වගේ දියුණු ගේම් ගහන්නට ලැබුණත් හා පුරා කියල කොම්පියුටරයෙන් ගහපු ක්‍රිකට් ගේම් එක වෙච්ච ඇලන් බෝඩර් ක්‍රිකට් නම් තාමත් අමතක වෙලාම නැතිය.

ඇලන් බෝඩර් ක්‍රිකට් ගහල තියෙන තව අය එහෙම ඇති නේද?

වට වන්දනාව

යක්කල පදිංචියට ඇවිත් ටික කාලෙකින්ම දෙයියාගේ ගෙදර අයට යක්කල වටේ ඇති වැදගත් තැන් බලන්නට යාමේ ආසාවක් ඇති වුණේය. ඈත කඳු ගැටයක් මත ඇති ලස්සන පුංචි චෛත්‍යයක් හැම වෙලේම ගෙදර එක ජනේලයකින් පෙනෙන්නට තිබීමෙන් නිරන්තරයෙන් උත්තේජනය වූ ගම්පහ දිස්ත්‍රික් ගවේෂණ මෙහෙයුම මාසික වැඩසටහනක් බවට පත් වුණේ ගෙදර වාහනයක් තිබීමත් ගෙදර ඉඳන් පොඩි වෙලාවකින් යන්න පුළුවන් ඓතිහාසික ස්ථාන රාශියක් තිබීමත් ඇවිදින්න තිබූ ආසාවත් නිසාය. පිළිකුත්තුව, මාළිගාතැන්න, වාරණ, කෑරගල, උෟරුවල, දඩගමුව, ඔය ‍වගේ පන්සල් බොහොමයක් බලා ගත්තේ ඒ මෙහෙයුමේ ප්‍රතිඵලයක් හැටියටය.

දවසක් ටීවී එකේ ලුණුගම නමැති විහාරයක් ගැන පෙන්නුවේ ඔය අතරය. එතනට යන පාර හරියටම අහගන්න බැරි වුණත් පෙන්නපු හා කියපු විස්තර වලට අනුව ගෙදර අයගේ ඒකමතික තීරණය වුණේ මෙහෙයුමේ ඊළඟ ඉලක්කය ලුණුගම බවය. ඒ අනුව කාගෙන්දෝ පාරත් අසා ගෙන උ‍දෙන්ම පිටත් වී වැලිවේරියෙන්ද මණ්ඩාවලින්ද ඔය කොහෙන්දෝ මන්දා හැරි හැරී ගියත් ලුණුගමක් පේන තෙක් මානයකට වත් එන්නට බැරි වුණේය. එක සැරයක් පාර අයිනේ කෙනකුගෙන් ඇසූ විට "ඔය ඔතනින් හැරුණම තව චුට්ටයි" යනුවෙන්ද තවත් හැතැම්මකටත් වඩා ගොස් තවත් කෙනකුගෙන් ඇසූ විට "ආ ඔය වංගුව හැරුණ ගමන් පන්සල පේනවා" යනුවෙන්ද පිළිතුරු ලද මුත් පන්සලක් නම් පෙනෙන්නට තිබුණේ තවත් වංගුත් ගසා පැය බාගයක පමණ කාලයකුත් ගෙවා දැමීමෙන් පසුවය. මොන ගමනක් ගියත් පාර මතක හිටින දෙයියාට ඒ ගිය පාර නම් කොහොමටවත් මතක හිටියේ නැත්තේ එච්චරම රවුමක් ගැසූ නිසා විය යුතුය.

එ‍්ත් එතනට ගිය විට එය ඓතිහාසික වැදගත්කමක් ඇති තැනක් බව හඳුනා ගන්නට නාම පුවරුවක්වත් අසන්නට කෙනකු වත් හොයා ගන්නට නොවීය. කරන්නට වෙනත් කිසිවක් නොවූ තැන අලුතින්ම ගැසූ වහලයක් පෙනනෙන්නට තිබූ බුුදු ගෙය වෙත ගොස් ආගමික වතාවත් කර එතැනින් අප පිට වී ගියත් එදා අප ගියේ ඒ ඓතිහාසික වටිනාකමක් ඇතැයි කියන ඇත්තම ලුණුගම පන්සලටද යන්න වත් අද වෙනකම්ම නොදන්නා අතර අපේ ගම්පහ දිස්ත්‍රික් ගවේෂණ මෙහෙයුමද ඒ ගමනින්ම අවසන් වුණේය.

බලාපොරොත්තු වූවාට වඩා රවුමක් ගසන්නට ගොස් වෑන් එකේ ඩීසල් ඉවර වූ බැවින් ඩීසල් ගසන්නට ගොස් සිදු වූ අකරතැබ්බය පස්සෙ ලියන්නම්... ඒත් ඊට කළින්...

ප.ලි. 01
ලුණුගම මෙහෙයුම එහෙම පිටින්ම අසාර්ථක වීමත් සමග දෙයියාගේ ඒකමතික තීරණය වුණේ "එහෙනම් ඕක ඔය කියන තරම් වැදගත් තැනක් නෙවෙයි" යන්නය. ඒ නිගමනය සුණු විසුණු වුණේ අපේ රටේ පුරාවිද්‍යා කටයුතු ගැන ඇඬෙන විග්‍රහයක් සමග ලුණුගම ගැන කප්පරක් තොරතුරු ලියා තිබූ සිංහල විකිපීඩියාවේ මේ ලිපිය ඊයෙ පෙරේදා කියවීමත් සමගය.

ප.ලි. 02
ඔච්චර වැදගත් පන්සලක් තමන්ගේ ප්‍රදේශයේ තියාගෙනත් පිටින් කෙනෙක් පැමිණ පාර අහන විට මේ අහන්නේ ඒ පන්සල ගැන යැයි මිනිස්සුන්ට තේරුම් නොයන්නේ ඔය උඩ ලිපියේ තියෙන විදියටම පුරාවිද්‍යා අංශ මගින් ඉටු කර ඇති අගනා කාර්ය භාරය නිසාම විය යුතුය.

මේ කොයි යන්නේ

මුලින්ම කියන්න තියෙන්නේ මේ කතාව තනිකරම මට හිතෙන හැටි බවය. එසේ වුවත් හිතෙන හැටියට හිත හිතා පමණක් සිටින්නට නොහැකි වීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අනිත් අයත් එක්ක ඒවා කියන්නට ගොස් මා තේරුම් ගත්තේ මේ මට පමණක් හිතෙන හැටියක් නෙ‍ාවන බවය. වෙන විදියකට කියන්නේ නම් මේ විදියට හිතෙන තවත් අය ඉන්නා බවය. ඉතින් ඒ ගාන තුන් හතර දෙනෙක්ද නැත්නම් ඊට වඩා වැඩිද කියා බලන්න මේ කතාව බ්ලොග් එකේ ලියන්නට තීරණය කළෙමි. කියවා බලා කමෙන්ට් දමන තරමට අගය කරමි.

මිනිසුන් ජීවත් වන්නේ පුදුමාකාර පීඩනයකිනි. තේරෙන භාෂාවෙන් කියන්නෙ නම් ස්ට්‍රෙස් එකකිනි. ඒ ඔවුන් දිවා රෑ නොබලා මොකක්ද මන්දා පස්සේ දුවන බැවිනි. ඒ දුවන්නේ මොකක්ද කියලාවත් සමහර විට ඔවුන්වත් දන්නේ නැති වුවත් බොහෝ විට ඒ සල්ලි පස්සේය. ඊට හේතුව ජීවත් වන්නට සල්ලි අවශ්‍ය වීමයි. ඒත් බොහෝ දෙනා මේ අතොරක් නැතුව දුවන්නේ එහි විලෝමය හිතට අරගෙනයි. එනම් සල්ලි ඇත්නම් ජීවත් වන්නට පුළුවන් යනුවෙන් හිතාගෙනයි.

ජීවත් වන්නේ සල්ලි හොයන්නද... සල්ලි හොයන්නේ ජීවත් වන්නද...

ඉතින් උදේ පාන්දර පටන් රෑ දෙගොඩ හරියක් වන තුරු මිනිස්සු සල්ලි පස්සේ දුවති. ඉස්සර නම් මිනිසුන්ට වීක්එන්ඩ් එකක් කියා එකක් තිබුණි. පසුව සෙනසුරාදා වරුවක් වැඩ කරන්නට පටන් ගත් අතර දැන් දැන් සෙනසුරාදාට කොළඹ එහෙම ආවොත් ඒකත් සතියේ දවසක් යැයි හිතෙන තරමට මිනිසුන් සෙනසුරාදාත් වැඩය. තව ටික කාලෙකින් ඉරිදාටත් ඒ සෙතේම අත්වනු ඇත. අනේ මන්දා ලංකාව නමට නම් වැඩිම නිවාඩු තියෙන රටය. ඒත් මිනිසුන් නිවාඩුවක් සැනසිල්ලේ ගත කරනවාද යන්න ගැන නම් මට ඇත්තේ බරපතල ගැටලුවක් හා කණගාටුවකි.

ප්‍රශ්න... ප්‍රශ්න... ප්‍රශ්න...

අනිත් අතින් මිනිසුන්ගේ ජීවිත හිතා ගත නොහැකි ලෙස සංකීර්ණ වී ඇත්තේ මේ කෙහෙම්මල් තරඟයක් නිසාය. තමන්ගේ ජීවිතේ හැම දෙයක්ම හැම පැත්තක්ම නිතිපතා අනිත් අයගේ ජීවිතත් සමග සංසන්දනය කිරීම දැන් පිස්සුවක් තරමටම වැඩි වෙලාය. අරයාට තියෙන දේට වඩා හොඳ දෙයක් මෙයාට ඕනෑය. බඩේ ඉන්න බබා සුබ නැකතට සීසර් කර එළියට ගන්න ඕනෑය. ඒකාව හොඳම ඉස්කෝලෙකට දාගන්න ඕනෑය. ඒ සඳහා හොර ඔප්පුද අරවද මේවද කෝටියක් දේවල් කර පාසල් යන්නත් කලින් සිට පොඩි එකාටත් පුරුදු කරන්නේ බොරු කියන්නය. ඒවාද හරි නොගියහොත් අම්මලාගෙන් ලිංගික අල්ලස් අරගෙන පොඩි එකාව ඉස්කෝලෙට ගන්න විදුහල්පතිලාද බිහි වී ඇත්තේ මේ තරඟය ගැන හොඳාකාරවම දන්න නිසාය. පොඩි එකාට මොන්ටිසෝරියේ සිට උසස් පෙළ දක්වා ටියුෂන්ය. ඒ සමහර පන්ති වල සිද්ද වෙන දේවල් පත්තරෙන් ටීවී එකෙන් කොච්චර දැක්කත් අම්මලාට තාත්තලාට ගානක් නැතිය. ළමයින් ගැන බලන්නට අම්මලාට වෙලාවක් නැත්තේ එයාලාත් තරඟයට අවශ්‍ය මුදල් සොයන්න තාත්තලා වගේම උදේ පටන් රෑ වන තුරු ජොබ් වල නිසාය.

අම්මල තාත්තල එයාලගෙ ලෝක වල... ළමයි කාගෙ ලෝකෙද එතකොට...

මේවා ගැන ලියනවා නම් ලියන්න දේවල් තව ‍ගොඩක් තිබේ. ඒත් ඒ ගැන කතා කර කර සාම්ප්‍රදායික සමාජ විවේචකයකු ලෙස හංවඩු ගැහෙන්නට මට උවමනා නැත. අප කළ යුත්තේ මිනිසුන්ගේ සිත් සතන් තුළ මහා පීඩනයක් ඇති කර ඇති මේ තරඟය නමැති විෂම චක්‍රය කොහෙන් හෝ කඩා බිඳ දැමීමයි. එසේ නොකරන තාක් කල් මේ පීඩනය පිට වන්නේ කොතැනින්ද යන්න දිනපතා පත්තරයක පිටු පෙරළීමෙන් පහසුවෙන්ම හිතා ගත හැකිය.

දිනන්නෙ කවුද... පරදින්නෙ කවුද...

මිනිසුනේ ටිකක් හිතපල්ලා.

අපි මේ තර‍ඟෙට දුවන්නේ අපි අපි එක්කම නේද.

දිනන්නේ කවුදැයි හරියටම නොපෙනුණත් පරදින්න‍ේ නම් කවුදැයි හොඳටම පේනවා නේද.

මේ ටික මට පස්සෙ හිතු‍ණ දෙයකි. අප අදහන බුුදු දහම අනුව ලෝභ, ද්වේෂ, මෝහ යනුවෙන් කෙ‍ළෙස් තුනක් තිබේ. මා වටහා ගත් පරිදි ලෝභය අැති වන්නේ කැමැත්ත නිසාය. ද්වේෂය ඇති වන්නේ අකැමැත්ත නිසාය. ඒත් මෝහය මේ දෙකටම වෙනස්ය. කොටින්ම යම් දේවල් වලට කැමැත්තත් තවත් දේවල් වලට අකැමැත්තත් ඇති වන්නේ මෝහය නිසාය. ඒ අනුව මේ සමාජයේ ඇති සියලු ප්‍රශ්න වලට ජන්මය දෙන්නේ මිනිස් සිතේ ඇති මෝහය යැයි මට සිතේ.

ජාතික (බෝල) ක්‍රීඩාව

මා කුඩා කල සිතා සිටියේ අපේ රටේ ජාතික ක්‍රීඩාව ක්‍රිකට් කියාය. ඒ තරමටම ඒ කාලයේ ක්‍රිකට් අපේ ජීවිත වලට සමීප වී තිබුණේ 1996 ලෝක කුසලාන ජයග්‍රහණය අප කුඩා කාලයේ සුන්දර මතකයක් වූ නිසා විය යුතුය. ඒ කෙසේ වෙතත් පාසලේදී අපේ රටේ ජාතික ක්‍රීඩාව වොලිබෝල් බව දැනගැනීමත් සමග මා හට දැනුණේ තරමක අමුත්තකි. එකල (මෙන්ම අදටත්) අප රට තුළ එතරම් තැනක් ඇති ක්‍රීඩාවක් ලෙස වොලිබෝල් මා නම් දැක නැති වීම එයට හේතුව විය යුතුය. ඊට අමතරව වොලිබෝල් අප රටේ බිහි වූ ක්‍රීඩාවකුත් නොවේ. ඒ තර්කය අනුව මා සිතා ගත්තේ අඩුම තරමින් ජාතික ක්‍රීඩාව ලෙස එල්ලේ ක්‍රීඩාව නම් කළා නම් ඊට වඩා ගැළපෙන බවය.

අපේ වොලිබෝල්...

ඒත් දැන් නම් වොලිබෝල් තරම් අපේ රටේ ජාතික ක්‍රීඩාව බවට පත්වන්නට වෙන කිසිදු ක්‍රීඩාවකට සුදුසුකමක් නැති බව මට මැනවින් වැටහී තිබේ. එය එසේ වන්නේ ක්‍රීඩාව කරන ආකාරය දෙස බැලීමේදීය. උදාහරණයක් ලෙස පාපන්දු, පැසිපන්දු වැනි ක්‍රීඩාවක් ගත් විට ක්‍රීඩකයන් හැම විටම උත්සාහ ගන්නේ බෝලය තමන් වෙත ලබා ගැනීමටය; නැතහොත් ලබා ගත් බෝලය ළඟ තබා ගැනීමටය. අප අතර ඉතාම ජනප්‍රිය ක්‍රිකට් ක්‍රීඩාවේදී පවා පන්දු රකින්නන් බෝලය පසුපස හඹා ගොස් හෝ අල්ලාගන්නේත් ගුවනේ පා වී ගොස් හෝ රැකගන්නේත් බෝලය කොතරම් වටින නිසාද?

මෙච්චර වටින බෝලයක් කොහොම හරි අල්ලගන්න එපැයි...

ඒත් වොලිබෝල් ක්‍රීඩාවේ බෝලය ලැබුණු සැණින් කරන්නේ අනිත් පැත්තට විසි කිරීමය. ඒ විසි කරන එකත් අනිත් පැත්තේ කොටුව ඇතුළේ මිස පිටට නොවැටෙන්නට විසි කිරීමට වග බලා ගත යුතුය. තමන්ගේ පිලට බෝලය ලැබුණු විට නියමිත වාර ගණනක් ඇතුළතදී අනිත් පැත්තට විසි කළ යුත්තේ හරියට පින් එක ගැලවූ අත් බෝම්බයක් වගේය. කොටින්ම වොලිබෝල් ක්‍රීඩාවේ මුඛ්‍ය පරමාර්ථය බෝලය අනිත් පිල වෙත යැවීමය. එනම් වචනයේ පරිසමාප්ත අර්ථයෙන්ම බෝලෙ පාස් කිරීමය. ඉතින් අපේ රටට ඊටත් වඩා ගැළපෙන ජාතික ක්‍රීඩාවක් තවත් තිබේද? අපේ රටේ ඔෆීස් වල, ප්‍රොජෙක්ට් වල මෙකී නොකී තැන්වල හරි හරියට බෝලෙ පාස් කරන්නට සමත්කම් පාන දක්ෂ නිලධාරීන් බිහි වී ඇත්තේ වොලිබෝල් ජාතික ක්‍රීඩාව වූ නිසාම නොවේද?

මේ අර බෝලෙට මොකද කරේ... ඒ බෝලෙ මගෙ නෙවෙයිනෙ... මොකද නැත්තෙ ඒක ඔයාගෙ තමයි...

ඒ මට හිතෙන හැටිය.